Lianne en Michel met drie pubers naar Cambodja
31 juli t/m 31 augustus 2009
Reisverslaafd kun je deze familie inmiddels wel noemen. In 2007 reisden Lianne, Michel met Iris, Sander en Ruben door Thailand en Laos en in 2008 door Marokko. Hun nieuwe reis staat in het teken van punthoedjes en rijstvelden, want in de zomer van 2009 trekken ze door Cambodja en Vietnam.
Door Lianne Bosch
Hoezo reisverslaafd…?
Zaterdag 3 januari 2008. Nederland
Na een aantal mooie en onvergetelijke reizen samen met onze drie pubers kunnen we zeker vaststellen: we zijn wel degelijk reisverslaafd geraakt! Het is geweldig om samen als gezin te kunnen reizen, beleven en te genieten, en ook de kinderen Iris (15), Sander (13) en Ruben (10) hebben de smaak behoorlijk te pakken gekregen. Na zes weken Thailand en Laos in 2007, en afgelopen zomer (2008) magisch Marokko gedaan te hebben, is de keuze opnieuw Azië geworden. De tickets zijn geboekt, we vliegen naar Cambodja en reizen daarna overland naar Vietnam, waar we vier hele weken tot onze beschikking hebben om dit enorme uitgestrekte land van zuid naar noord te exploren. Twee nieuwe landen voor ons, en een nieuw avontuur!
Waarom moet dat dan zo ver weg?
Tja, theoretisch gezien hoef je natuurlijk niet erg ver weg te gaan om te kunnen genieten. Ook in Europa zijn talloze leuke en mooie plekjes waar het goed toeven is. Maar toch is het zo heel anders, zo meer relaxed en voegt het toch wel iets extra’s toe om het reizen in een ander continent te beleven. Het feit dat de mensen er heel anders uitzien, de omgeving totaal het tegenovergestelde van thuis is, en de meestal supervriendelijke locals, maken het tot een onvergetelijke ervaring om in verre vreemde oorden te vertoeven.
Genieten is niet in een woord samen te vatten, het kan vanalles zijn, bv een heerlijke massage op een tropisch strand, ritje met een tuktuk door een drukke stad, het overheerlijke eten zomaar in een stalletje langs de kant van de straat (maar gelukkig ook op tijd een pizza voor onze tieners), met handen en voeten in ‘gesprek’ met de locals. En zo kunnen we nog wel even doorgaan…
Voorbereidingen
Gingen we naar Thailand en Laos met redelijk wat voorbereidingen, we laten het steeds een stukje meer los. We zijn nu op het punt aangekomen dat we enkel een ticket naar Azië geboekt hebben, en de eerste hotelovernachtingen in Phnom Penh hebben gereserveerd. Voor de rest willen we ons niet verder vastleggen aan routes, en tijdschema’s. Gewoon zien hoe het verder loopt. Natuurlijk hebben we wel een soort van planning in ons hoofd en een schemaatjes gemaakt, de vier weken moeten natuurlijk wel zo optimaal mogelijk worden besteed. Ter plekke bekijken we wel waar we terecht zullen komen, en hoe lang we willen en kunnen blijven. De vijf vliegtickets naar Azië zijn de hoogste kostenpost van deze reis, ter plekke geef je nauwelijks nog iets uit. En met de Lonely Planet in de hand kom je overal. Waarschijnlijk zullen we nog trajecten per locale bus, per boot, met de trein, en wellicht nog een binnenlandse vlucht boeken. In de steden kunnen we met de tuktuk, cyclo, taxi of de benenwagen vooruit.
Tot nu toe hebben we het geluk op onze handen gehad, dat we nooit serieus met ziekte te maken hebben gehad. Zowel Thailand, Laos als Marokko hebben we op wat reizigersdiarree na (maar wie heeft waar nou nooit last van?) goed doorstaan. Toch gaat er ook op deze reis een uitgebreide medische kit mee, met wat reservekuurtjes antibiotica (je weet toch maar nooit) en andere onmisbare items. De Lonely Planet Health guide Asia & India is hierbij van onschatbare waarde. Klein pocketmodel boekje met ziektebeelden en oplossingen, adressen van betrouwbare klinieken etc.
Reacties van andere mensen
Na enkele ‘verre’ reizen gemaakt te hebben is men er tegenwoordig al wel een beetje aan gewend dat wij niet, zoals iedereen toch, van de standaard Turkije-all-inclusive reizen houden. De meeste mensen in onze omgeving houden hier echter wel van, en snappen dan ook niet helemaal wat wij in Azië zoeken, en waarom we dan ALWEER die kant op willen. Maar echt hele vreemde reacties krijgen we niet meer. Toch vragen sommige mensen zich af of de kinderen dat vreemde scherpe eten wel lusten, en of er uberhaupt wel iets fatsoenlijks te eten valt in het verre oosten. Ze moesten eens weten hoe lekker je er kunt smullen van een sateetje aan de kant van de weg… En dan al dat heerlijke tropische fruit en de verse shakes… Ja, het is echt afzien!
Dat hele backpack gebeuren is ook niet echt standaard voor de meeste mensen in onze omgeving, sommigen denken dat wij hele dagen met een rugzak met volle bepakking door een land heenlopen… Dat is dus niet het geval, je moet het meer zien als een manier van reizen, een soort lifestyle zeg maar, en voor ons een hele goede manier om een land te ontdekken. Wij denken dat we op deze wijze een land het beste beleven. Genieten en beleven, het leven is al kort genoeg om het maar uit te stellen. Natuurlijk kost het behoorlijk wat geld, onze kinderen zijn inmiddels al zo groot dat je de kinderkorting gerust kunt vergeten. Maar zolang we het kunnen betalen hebben we het er graag voor over. De meeste mensen krijgen achteraf enkel maar spijt van dingen die ze NIET gedaan hebben toch? En niet van de knopen die wel doorgehakt zijn, dus gewoon er voor gaan! Over een tijdje zijn onze kinderen zo groot dat ze op eigen benen staan, en dan kan je zoiets niet meer als gezin doen, ook dit speelt in onze overwegingen mee het juist NU te doen. Kredietcrisis of niet, we kunnen er niet voor thuisblijven. De tickets zijn trouwens toch al gekocht en betaald.
We hopen op deze manier ook aan onze kinderen te laten zien dat er meer op de wereld te koop is dan het kleine dorpje waarin wij wonen. Dat het niet voor iedereen logisch is dat ze een warm thuis, te eten en een studie in het vooruitzicht hebben. Als je in derdewereldlanden rondreist, zie je een hoop dingen om over na te denken…
Conclusie
Al met al zijn het de mooie momenten die overheersen tijdens zo’n reis. De contacten met de locale bevolking, met je medereizigers, zijn meestal erg warm. En soms, is er ook een geluksmoment dat je nooit vergeet. Een onvergetelijke herinnering aan iets of iemand in een ver vreemd land. Zodat je na enkele dagen met tranen in je ogen afscheid staat te nemen van lieve hartverwarmende mensen die je nog lang bij zullen blijven. Weer terug thuis is er natuurlijk nog het lange nagenieten met de foto’s, filmpjes, en herinneringen aan een fantatische tijd die we ‘daarginds’ beleefden. En stiekum alweer nieuwe plannen maken voor een volgende reis.
Ja, je kunt wel stellen dat we behoorlijk reisverslaafd zijn geraakt! Gelukkig maar…
Het is bijna zover
Zaterdag 25 juli 2009. Nederland.
Nog minder dan een week te gaan. De rugzakken zijn al van zolder gehaald en we hebben hier en daar al kleine stapeltjes met items liggen die we zeker mee willen nemen. Geen packinglists, het zit gewoon in ons hoofd wat wel en wat niet mee moet. De grote kunst hierbij is om zo min mogelijk mee te nemen en toch alles bij je te hebben. Ook hier krijg je een zekere routine in en wat we niet bij ons hebben is in Azië ook vast wel te koop.
De route die zit ook in ons hoofd, maar ik wil 'm toch even publiceren, zodat voor iedereen duidelijk is wat de route ongeveer zal zijn;
We vertrekken op 31 juli vanuit Düsseldorf International Airport naar Bangkok met Air Berlin. Hier komen we zaterdagochtend aan. Op Suvarnabhumi Airport moeten we enkele uren wachten voor de volgende vlucht naar Phnom Penh met Air Asia. In de hoofdstad van Cambodja kopen we een visum on arrival en we verwachten drie dagen hier te blijven. Vanuit Phnom Penh gaat het via de Tonle Sap rivier en de Mekong verder naar Chau Doc waar we Vietnam binnenkomen. Via de Mekong Delta gaan we in drie dagen naar Ho Chi Minh City, een drukke stad waar het wemelt van de brommetjes. Enkele dagen later verlaten we deze hectiek per trein of per vliegtuig om koers te zetten naar Hoi An, een oud gezellig stadje in midden Vietnam. Hier willen we enkele dagen rustig aan doen en al het moois op ons in laten werken. Met de (mini)bus verder naar Hué, een oude keizerlijke stad, compleet met een 'verboden stad'. Dan nemen we een nachttrein naar Ninh Binh, een slaperig provinciestadje temidden van kleine kabbelende riviertjes, rijstvelden en karstgebergte. Wellicht bezoeken we hier ook nog het Cuc Phoung Nationaal Park. Vanuit Ninh Binh met de bus naar Hanoi. We gaan een paar dagen naar Halong Bay en verder met de nachttrein naar Sapa, vlakbij China. Hier wonen de minderheden zoals de Hmong. We willen hier veel wandelen en genieten van het prachtige landschap. Na nog een paar dagen Hanoi wordt het dan tijd om terug te keren naar het vertrouwde Bangkok. Nog lekker wat shoppen bij MKB en een laatste sateetje op straat om vervolgens weer terug te vliegen naar Europa.
Klik hier voor de weblog van Familie Bosch
Inpakken en wegwezen
Vrijdag 31 juli 2009. Bangkok, Thailand.
Eindelijk is het dan zover! Een heel jaar hebben we hier naar uitgekeken en met de neus in de boeken gezeten ter voorbereiding. Nu zijn dan de rugzakken gepakt. Eigenlijk wordt het steeds simpeler om dit karweitje te klaren. Je weet gewoon wat handig is voor onderweg en wat totaal nutteloos is om mee te nemen. We mogen van Air Berlin 30 kg per persoon meenemen, maar dat geldt niet voor het vervolg traject met Air Asia. Die willen dat we maximaal 15 kg per persoon meenemen. We krijgen het keurig voor elkaar, we nemen totaal slechts 45 kg mee. Gemiddeld dus nog geen 10 kg de man. Iris heeft gewonnen met de aller lichtste rugzak van 'slechts' 6,8 kg, de zwaarste is die van Michel, 10,3 kg schoon aan de haak.
Opa en oma Tops brengen ons naar Düsseldorf Internationaal Airport. We weten zowaar het gratis parkeerplaatsje van twee jaar geleden terug te vinden en dat is een mooie start. We geven de rugzakken af bij de check in en drinken nog een kop koffie. Dan volgt een Hello/Goodbye scene en gaan we door de douane. Het vliegtuig zit bommetje vol, we hebben geen enkele lege zitplaats kunnen ontdekken. Bij vertrek krijgen we meteen allemaal een heerlijk zacht dekentje, een kussentje, een slaapmasker en oordopjes (tegen het snurken van de buurman?). Ook zitten er sokken in het pakketje en een minitandenborstel met een nog mini-er tandpasta-tubetje. Ik wist niet dat ze die zo klein hadden! Wel heel handig overigens. Lianne zit naast een leuke, jonge, blonde backpacker uit Finland die er vier maanden van tussen gaat. De rest van de familie zit gezellig naast elkaar in het middenstuk. Volop te eten en te drinken, ja we worden goed verzorgd onderweg. De vluchtroute gaat over Wenen, Wit-Rusland, Oekraïne, de Kaukasus verder naar Afghanistan. Daar worden we gacht te gaan slapen, wat maar matig lukt. Onze eerste dag eindigen we in Afghaans luchtruim. Knorren maar!
Formuliertjes-tango in Phnom Penh
Zaterdag 1 augustus 2009. Phnom Penh, Cambodja.
Het valt niet mee om in slaap te vallen in een vliegtuig en als het dan gebeurd, is het slechts een heel kort hazeslaapje. Rond een uur of zeven Bangkok-time (het is bij jullie vijf uur vroeger) kwamen de ontbijtjes langs. Dat is dan dus om twee uur 's nachts! Niet te veel over nadenken. Niet veel later landen we op Suvarnabhumi Internationaal Airport. Niet helemaal vreemd voor ons, hier waren we al eerder.
Bij de immigration deden ze een beetje moeilijk omdat we geen adres van ons guesthouse in Thailand hadden ingevuld omdat we vanmiddag al verder vliegen naar Cambodja. Toch moest en zou er iets ingevuld worden. Al vul je er Paleis Soestdijk in, dan is het ook al goed. Van lege vakjes worden ze hier niet blij, dus maar wat neergepent. Na dat we de rugzakken opgehaald hebben brengen we ze meteen naar de Air Asia departures. Die balie is de hele dag open en we kunnen ze meteen kwijt. Handig! Nu moesten we alleen nog maar zo'n zes uur overbruggen tot de volgende vlucht en dat is toch echt heel lang. In die tijd kan je heel wat mensen kijken zeg maar.
Wat hierbij opviel was dat er redelijk wat mensen met mondkapjes opliepen (vanwege de Mexicaanse griep of zo?). Natuurlijk waren dat voor het merendeel Japanners, die zijn altijd zo overdreven. Ook het personeel liep voor ongeveer 50% met mondkapjes op. Je mocht schijnbaar zelf kiezen of je dit wilde of niet.
Rond het middaguur strijken we neer in een restaurantje op het vliegveld, de R-burger. Wat zouden ze daar nu verkopen? Hamburgers misschien? Helaas is het een hamburger restaurant Japanse stijl, dus met een Japanse smurrie op de burger. Ietwat tegenvallend, maar ja, we hebben al besteld. Eindelijk is het dan zover dat de Air Asia vlucht FD3616 naar Phnom Penh vertrekt. In een uur en tien minuten vliegen we naar de hoofdstad van Cambodja.
Ik heb geen tijd om naar buiten te kijken, ondanks mijn window seat. Er moeten namelijk twintig formulieren worden ingevuld! Vier formulieren de man, gek zijn ze hier op documenten. Zo moeten we een gezondheidsverklaring invullen, een visum aanvraagformulier, een nothing to declare formulier en een gewoon formulier om het land binnen te komen. Ik schrijf me helemaal suf tijdens de vlucht en we landen al bijna als dit karwei geklaard is. In Phnom Penh Internationaal Airport (net zoiets als vliegbasis Eindhoven, groter is het echt niet, met maar één winkeltje) moeten we eerst langs een thermometer camera lopen die je temperatuur meet. Als je rood oplicht ben je de sigaar. Gelukkig kleuren wij enkel groen, blauw en geel.
Dan in de rij voor het visum-on-arrival. Het is hier druk maar die lange rij is zo weggewerkt. Er zitten namelijk maar liefst vijftien ambtenaren zich suf te pennen op de visa. Als ie klaar is word je met je voornaam omgeroepen. Dan nog even 20USD per visum dokken en je bent een mooi Cambodjaans visum rijker. Ruben wordt meteen apart geroepen en voor de speciale kinderprijs van 5USD krijgt hij zijn visum. So...welcome in Cambodja. So far so good.
Nu nog effe vervoer regelen naar het hotel. We kiezen voor een soort van tuktuk die ons voor 7,00 USD naar de stad brengt. Het is wel een beetje proppen om ons allemaal en de rugzakken er in te krijgen maar het lukt. En zo tuffen we Phnom Penh in. Vertrouwde beelden van piepkleine propvolle winkeltjes en overvolle brommers wisselen af met nieuwe beelden. Het is een beetje een vieze stad, overal ligt afval en we komen langs sloppenwijken. Ook weer veel mensen met mondkapjes en overal zie je mensen badminton spelen.
Dan zijn we bij the Kabiki. We worden hartelijk ontvangen en we lopen door een weelderige tuin naar onze kamer. Hier hebben we maar liefst twee grote tweepersoonsbedden en een stapelbed ter beschikking. De tweepersoonsbedden hebben een hemel van dunne voile. Het ziet er prima uit. Zelfs de free wifi werkt, dus kunnen we een bericht naar huis sturen.
's Avonds, het is om zeven uur al pikdonker, lopen we een klein stukje naar het KNYAY restaurant. We zijn de enige klanten. Later komen er nog meer mensen wat eten. Het eten is lekker maar wel apart, met onverwachte combinaties. Michel, Iris en Lianne eten er Khmer-cuisine en voor de jongens sprokkelen we wat voorgerechten bij elkaar. Niet echt een kindvriendelijke menukaart. Toch zit je er heerlijk in een koloniaal gebouw dat erg trendy is ingericht. De prijs is er dan ook wel naar. Als we teruglopen naar ons hotel zien we her en der de kakkerlakken op straat wegschieten. Ook best apart. We liggen er vroeg in, we hebben namelijk nog een nachtje in te halen.
S.21 Tuol Sleng
Zondag 2 augustus 2009. Phnom Penh, Cambodja.
Na een heerlijke nacht in de hemelbedden, schuiven we aan voor het ontbijt. Er zijn drie verschillende soorten broodjes, versgemaakt passievruchtensap en een eitje. Genoeg te bikken dus.
Bij de receptie verklaren ze ons voor gek dat we te voet naar het Tuol Sleng museum willen gaan, maar we doen het toch. En eigenlijk valt het wel mee, het is maar een half uurtje lopen. Ons doel is het Tuol Sleng genocide museum , het voormalig kantoor S.21 van de Rode Khmer. We betalen 2,00 USD entree, en dan kunnen we beginnen aan een indrukwekkende rondgang langs de vier voormalige schoolgebouwen.
Pol Pot (Sa Lut Sor was zijn eigenlijke naam) heeft deze school om laten bouwen tot een gevangenis, waar mensen van alle leeftijden, inclusief kinderen werden vastgehouden, gemarteld en uiteindelijk gedood werden. Nog niet eens zo heel lang geleden. Tuol Sleng was operatief van 1975-1978. Er werden hier totaal ruim 10.000 mensen vastgezet en uiteindelijk geexecuteerd. Van alle gevangenen zijn foto's gemaakt bij binnenkomst en meestal ook na executie. Fotomateriaal van al die Cambodjaanse mensen is tentoon gesteld in de gebouwen zodat deze genocide ook een gezicht krijgt. Verder zie je de martelkamers, worden er martelmethodes uitgelegd en zie je de krappe hokje van steen of hout waar de gevangenen opgesloten werden. Heel veel prikkeldraad, meters en meters, om ontsnapping te voorkomen. Als je hier rond loopt wordt je vanzelf wel stil, door wat hier allemaal heeft kunnen gebeuren. Slechts zeven mensen zijn hier levend vandaan gekomen na de bevrijding. Niet meer normaal. Een van deze zeven mensen was aanwezig en werkt nu als gids in Tuol Sleng.
Tegenover Tuol Sleng zit een heel schattig restaurantje, the Boddhi Tree Umma en daar gaan we zitten voor de lunch. Heel veel groen, gezellige muziek en een heel uitgebreide menukaart. Met ook veel keuze voor de kinderen. Dat is wat we nodig hebben na het bezoek aan Tuol Sleng! Het eten is heerlijk en de shakes smaken uitstekend.
Dan laten we ons met een tuktuk (met playboy versiering, nou ja wat maakt het ons uit!) naar het National Museum brengen. Onze tuktuk chauffeur heet Mr. Hua en hij wil ons ook morgen graag rondrijden. Na wat onderhandelen hebben we een deal.
Het Nationaal Museum huist in een prachtig terra gebouw met een schitterende tuin rondom. We zien hier zelfs een minidraakje (salamanderachtig) op het hoofd van een Ganesh beeld in de tuin. Dan gaan we naar binnen. We zien hier heel wat moois tentoon gesteld. Heel veel beeldhouwwerk uit de Cham, Khmer en Ankor periode. We zien veel vergelijk met ndiase sculptuur. Het is allemaal even mooi en binnen geurt het heerlijk naar verse jasmijn, die in bloemenstokjes bij de belangrijkste beelden worden geofferd. Het is ondertussen gaan miezeren, maar echt nat word je er niet van. Het is al verdampt voor het de grond raakt.
We lopen langs de Tonle Sap rivier weer terug naar the Kabiki. En wat vinden we onderweg?: een schattig, slapend, klein kindje in een hangmatje, moederziel alleen! Pal langs een weg waar druk verkeer langsraast.
Bij het hotel duiken de jongens meteen in het water. 's Avonds gaan we eten bij LFC (Louisiana Fried Chicken). Ze verkopen er chicken natuurlijk, met friet en fris. We consumeren dit alles op fel oranje stoeltjes die nog compleet in plastic zitten (in heel het restaurant). Ondertussen valt ook nog de stroom uit en wordt het ineens pikdonker in Phnom Penh. Je ziet alleen nog de lampjes van een grote stroom brommertjes voorbij glijden.
Lunchen met straatkids
Maandag 3 augustus 2009. Phnom Penh, Cambodja.
Wederom lekker geslapen en we gaan dus op tijd op pad. Mr Hua staat al klaar. Hij heeft een ander tuktuk-mannetje geregeld, omdat hijzelf nog vrienden van het vliegveld moet halen. Ons tuktuk-mannetje heet Phy en is ook heel erg aardig.
Allereerst zetten we koers naar de Vietnamese Ambassade. Hier vullen we slechts een formulier de man in. Bij de kassa nog 35USD betalen en dan om 16.30 terugkomen om alles weer op te halen.
Verder naar de Choeung Ek Genocide Center, oftewel de Killing Fields. Hier werden de gevangenen uit Tuol Sleng naar getransporteerd om vrijwel meteen na aankomst te worden geexecuteerd. De lichamen werden in massagraven bij elkaar gedumpt. Wat je nu nog ziet is een soort park met her en der kuilen. Alles begroeid met gras. Bij de grotere massagraven (hier liggen tot wel 450 lichamen in een graf) staan bordjes met uitleg. Wat ook erg luguber is, is de boom met een bordje dat hier de kleinere kinderen (baby's) tegen doodgeslagen werden. Hier en daar zie je nog stukken textiel en kleine botten boven de grond uitsteken. Ook zie ik ergens een tand liggen...
Bij de ingang is een monument opgericht voor de slachtoffers die hier begraven liggen. Het is een monument tot de nok gevuld met schedels en botten, keurig gerangschikt op sexe en leeftijd. In een gebouwtje kon je nog kijken naar een film over de Killing Fields. Terwijl de kinderen buiten wachtten, zijn Michel en ik de film gaan kijken. Die duurt overigens maar tien minuten, maar geeft je meteen een heel duidelijk beeld hoe het er hier aan toe ging. Al met al, hebben we ons bezoek aan zowel het Tuol Sleng museum als aan de Killing Fields als zeer indrukwekkend ervaren. Het is natuurlijk best wel heftig wat hier allemaal heeft plaats gevonden, maar een bezoek aan Phnom Penh is niet compleet zonder hier geweest te zijn.
Met de tuktuk rijden we weer terug naar Phnom Penh en maken een korte stop bij de Central Market. Dit is een grote overdekte markt, waar vanalles en nog wat te koop is. Midden in de markt is een grote koepel met vier zijtakken. Stiekum hopen we hier de gefrituurde dikke zwarte spinnen aan te treffen en wellicht een hapje hieraan te wagen. Maar helaas, het spider-season is voorbij. En de zwarte spinnen kunnen we wel vergeten. Of dat nu jammer is of niet, is voor elk van ons weer anders.
We zetten koers naar het Friends Restaurant. Geheel gerunt door straatkinderen. Hier in Phnom Penh zie je ontzettend veel straatkinderen, waar ze vandaan komen is de vraag. De kinderen bij friends zijn in ieder geval goed terecht gekomen. Ze kregen onderdak, een opleiding en runnen nu zelfstandig dit restaurant. Er zijn jongens en meisjes met shirtjes met 'student', en de wat ouderen dragen shirtjes met opdruk 'teacher'. Zo leiden ze elkaar op. De menukaart is prima en we eten allemaal heel goed. Wat ze hieraan verdienen gaat regelrecht weer naar nieuwe projecten. Een goed doel dus.
Bij een reisbureautje hier tegenover boeken we onze trip naar Vietnam. Morgen vertrekken we in alle vroegte en gaan via de Mekong Vietnam binnen en we gaan in drie dagen tijd door naar Ho Chi Minh.
Dan bezoeken we nog even Wat Phnom, een mooie tempel die bovenop een kleine heuvel staat. Heel veel vogeltjesverkopers, free the birds for good luck! en ook heel veel bedelaars. Een paar straatjes verder zit de Seeing Hands Massage. Hier nemen Lianne, Ruben en Sander een footmassage. De masseurs (m/v) zijn allen blind en voorzien in hun levensbehoefte door deze massages te geven. Heel apart en wederom steun je er een goed doel mee. Het is totaal niet luxe maar wel heel lekker. In grote kamers van vier tot zes bedden krijg je eerst een pakje aan en dan gaan ze te werk. Het is toch altijd weer genieten in Azië van die heerlijke massages.
Als laatste brengen we een bezoek aan het Royal Palace. Hiervoor hebben we maar een uur de tijd, dus we bekijken alleen de belangrijkste dingen. Zo is er een mooie troonzaal en de Silver Pagoda, die geheel betegeld is met zilveren tegels. Vijfduizend stuks en ze wegen een kilogram per stuk. Heel apart. Als je hier zo rondloopt komt er toch een vergelijking boven met het Royal Palace in Bangkok. Dit paleis is veel ingetogener maar niet minder mooi. Snel de visa ophalen en dan terug naar het hotel. We nemen afscheid van Ply, de tuktuk man en geven 'm een leuke fooi. Dat heeft ie wel verdiend. In het hotel eten we bij het zwembad, lekker pizza en Khmer food. En voor Michel zelfs nog een Beer Lao. Een goede afsluiting van de dag.
