Wendy en Marty met kinderen op de bonnefooi door Cambodja
2 januari - 21 juli 2010
Na hun trip van zes weken door Thailand in 2008 was hun reislust nog lang niet bekoeld. Integendeel, de reiskriebels waren juist toegenomen. Na veel dromen, sparen en overleg is de kogel door de kerk: hun reis krijgt een vervolg. En wat voor een. Marty, Wendy, Kathy (10) en Floortje (6) vertrekken in januari voor ruim zes (!) maanden door Zuidoost Azië. Thailand, Cambodja, Vietnam, Laos en Maleisië: hier komen ze aan!
Door Marty, Wendy, Kathy en Floortje de Jonge
Grensverleggende trip van dertien uur
Zondag 17 januari 2009. Siem Reap, Cambodja.
De dag begon vroeg, om zeven uur staan we klaar voor de reis naar Cambodja. Na een licht ontbijt van fruit en reistabletten gaan we op weg. Een half uur later staan we op de ferry van Koh Chang naar het vaste land (nog aangemeerd). Kathy zegt geen woord, buigt voorover en daar gaat het ontbijt... Snel weer een beetje opgefrist en we zijn er dan nu toch echt klaar voor. Aan de overkant snel weer in de minivan om in een uur of vier naar de grens (Poipet) met Cambodja te rijden. Onderweg hadden we één stop van een half uurtje om even snel wat te eten (dat dan weer wel...).
Voor we de grens over kunnen moeten we natuurlijk wel eerst een visum hebben en dat word in een soort ‘visumproductiehal’ geregeld. Niks geen vriendelijke Thai meer. Zitten! Hier een stapel papieren. Invullen. 1300 Bath p.p. betalen. Paspoort inleveren. Een roze sticker op je shirt plakken. Iets te eten bestellen. Kop dicht en geduld hebben! Je zit daar met zo'n veertig man die allemaal door andere busjes hier naartoe gebracht zijn en hun visum moeten regelen. Iedereen zit in hetzelfde schuitje en moet eraan mee doen dus gaan wij maar mee in de flow. Na z'n 45 minuten is het ineens: ‘Instappen! We gaan! Nu!!’ In konvooi naar de grens, daar met je bagage eruit gegooid worden, allemaal opstellen achter het touwtje en ‘Wait here’. Opeens komt er een man naar ons met een hele stapel paspoorten en begint ‘de roze stickertjes’ te tellen, blijkbaar was hij tevreden. Hij stelde zich voor als onze Cambodjaanse gids die ons over de grens zou gaan begeleiden.
Allemaal in ganzenpas. Wij natuurlijk met voor vier man bagage en angstvallig op de meiden lettend: ‘Hand vast, hand vast!!’ naar het Thaise grenskantoor. Daar opstellen in rijen om ons vertrek uit het koninkrijk vast te laten leggen. (een half uur wachten totdat iedereen erdoor is want we moeten als ‘roze groep’ bij elkaar blijven). Dan door niemandsland de brug over waar we vervolgens letterlijk anderhalf uur hebben moeten wachten voor we met z'n allen door de douane waren en de benodigde stempels erop stonden. En de meiden? Die gingen gewoon rustig in een hoekje zitten lezen of DS’en tot we riepen dat we weer een paar meter naar voren moesten. Na de douane worden we in een kleine bus gepropt die ons naar het centraal busstation brengt. Daar kunnen we weer alles overladen in een andere (grotere!) bus voor de laatste vierenhalf uur naar Siem Reap.
Daar aangekomen staat er gelukkig meteen een roedel driewiel-motor-chauffeurs klaar om de volledig murw geslagen reizigers met z'n vieren tegelijk een ritje te verkopen. We hadden zelfs de kracht nog om van vier dollar naar twee dollar af te dingen en zaten uiteindelijk na meer dan dertien uur reizen aan een welverdiend Angkor biertje/witte wijn/Icetea peach/lemonshake en een portie loempia's te genieten van Siem Reap bij avond. De meiden hebben van ons tweeën ter plaatse een staande ovatie gekregen omdat ze werkelijk geen kik hebben gegeven en aan het einde van de reis NOG enthousiast hun eigen rugzakken voor de zoveelste keer die dag overlaadden in een nieuw vervoermiddel. We hebben die nacht heerlijk geslapen!
Opmerking van de dag: Ik had vanavond na aankomst een pakje sigaretten gehaald en zei: ‘Nou, dat kost dus 4.000 Riel, oftewel € 0,75 per pakje’. Waarop Kathy zegt: ‘Nou, dan kun je beter in Nederland die 27,5 miljoen winnen dan hier!’
Natúúrlijk staat Angkor Wat in de steigers
Dinsdag 19 januari 2010. Siem Reap, Cambodja.
Gisteren, de 18e, hebben we niet veel meer gedaan dan uitrusten en genieten van de eerste indrukken van Cambodja. Het is wel een stuk armer dan Thailand, dat zie je wel tussen de toeristenetablissementen door. Siem Reap is dan nog zo'n beetje het centrum van Cambodja waar iedereen naartoe moet om Angkor Wat te zien. Als je iets verder kijkt, zie je echter wel de armoede.
Ook zo apart is dat hier alles, maar dan ook alles in USD gaat. Menukaarten in dollars, als je een tuktuk neemt vragen ze dollars, een blikje cola in dollars, echt alles. Je kan ook betalen met de lokale munt Riel maar dan moet je de rekening altijd zelf omrekenen (1USD = 4.000 Riel) maar om de prijzen te weten moet je dus ook zelf weer terug gaan rekenen naar USD. Het gekke is dat ik het na twee dagen al helemaal gewend ben, in zoverre dan dat ik vaak dollar met euro verwissel en al snel denk, dat ik teveel betaal. Een maaltijd plus drinken met z'n vieren is gemiddeld 15 USD, oftewel maar 11,25 Euro.
Gisteren heeft Kathy weer eens aparte dingen gedaan. Eerst lopen we over een nachtmarkt en wil ze een ‘vismassage’. Stel je voor, een badkuip of rubberen boot waar een paar honderd visjes in zwemmen. Je gaat er met je blote voeten in en die vissen vreten de dode huidcellen van je voeten af. Je betaalt dus om iemand anders zijn vissen te voeren. Maar goed, papa strijkt met zijn dollarbiljet over zijn hart en je dochter is gelukkig. Daarna gingen we eten en staan er op de menukaart allemaal foto's. ‘DIE zien er lekker uit, die wil ik’. Ik: ‘Maar schat, dat zijn kikkers!’ Reactie: ‘Oh, dan neem ik die! Ik ben benieuwd!’ Wat blijkt, ze smaken net als kip, en die was zeker 0,50 Euro goedkoper!
Vandaag zijn we met de tuktuk naar Angkor Wat geweest. Een drie-dagen-pas (die je binnen een week moet gebruiken) is 40 USD p.p. Voor Cambodjaanse begrippen een fortuin. Het is dus echt een goudmijn als je bedenkt dat voor hen een volledige maaltijd 0,10 USD in een foodstal kost. Voor ons (en die duizenden andere toeristen die Angkor gezien moeten hebben) een goede investering om al dat moois drie dagen te mogen bezoeken.
De tuktuk is een ideale manier om van de ene naar de andere tempel te gaan omdat het complex zo gigantisch groot is. Natuurlijk beginnen we bij Angkor Wat zelf dat natúúrlijk als wij er komen voor een deel in de steigers staat. Hebben we nu altijd... Maar dat doet niets af aan de grootsheid van het complex, hoewel het ons veel doet denken aan Ayutthaya en Sukhothai in Thailand. Stelletje verwende reizigers. Nee, dan het Banyon met zijn schitterende gezichten uitgehouwen in de stenen of Ta Promh waar de wortels van de jungle de tempel hebben overwoekerd. Prachtig om te zien, kijk zelf maar!
Oh, ja de opmerking van de dag: We lopen in een prachtig versierde tempel waar bijna duizend jaar geleden allemaal vissen, schildpadden en krabben op de muur gebeeldhouwd zijn door arme boeren voor een of ander rijke heerser. Kathy kijkt er naar terwijl ik vertel uit de Lonely Planet welke koning het was en zij zegt alleen maar: ‘Oh, dat zal dan wel een koning zijn geweest die net zijn duikbrevet had gehaald!’ Hoe verzin je het?
Kennen wij jullie niet ergens van?
Donderdag 21 januari 2010. Siem Reap, Cambodja.
De afgelopen dagen was het regenachtig dus hebben we onze plannen wat moeten bijstellen. Dat wil zeggen dat we gewoon wat langer blijven. We hebben de dagen dus benut om extra les te geven.
Gisteren zijn we na de les als verrassing naar een zwembad bij een ander hotel gegaan (voor een paar USD mag je daar gebruik van maken). Het was 22 graden, maar in de regen kregen we het toch wel koud. Ik heb daar de beloofde zwemles van Floortje en Kathy gekregen. We hadden namelijk, nadat Floortje haar C-diploma had behaald, gezegd dat als ik hen als meester les zou geven, zij mij zwemles zouden geven omdat ik nooit verder ben gekomen dan mijn B.diploma.
Vandaag hadden we plannen om na het onverwachte bezoek aan de Cambodjaanse opticien (het pootje van Wendy’s bril brak af, voor 50 USD heb je een nieuwe design bril, nieuwe glazen plus meting en binnen 30 minuten is het klaar) naar een vlindertuin te gaan.
’Butterfly garden is only ten minutes, two dollar, oké?’ Wat bleek, Butterfly Garden Hotel is inderdaad tien minuten, maar de vlindertuin waar wij naartoe wilden was 35 kilometer verder. Dat doen we dan liever de volgende keer als we weer naar Angkor Wat gaan en er in de buurt zijn. Dus maar even shoppen in een Westerse supermarkt hier. Echte koffie, kaas, van Houten chocolade, vleeswaren verpakt in de koeling, net of je in de ‘Le Clerq’ loopt. Staan we bij de kassa, horen we ineens achter ons: ‘Hé, jullie zijn toch van Verre Reizen met Kinderen? MaWeKa of zo?’ Ja hoor, komen we mensen tegen die net als wij met het gezin een half jaar aan het reizen zijn en die we op de website verrereizenmetkinderen.nl zijn tegengekomen. Met Danielle (http://www.kakakee.nl) heb ik zelfs nog gemaild vanuit Nederland omdat zij toen al onderweg was en wij info zochten! Met hen hebben we dan ook 's middags nog wat gedronken en ervaringen uitgewisseld.
's Avonds zijn we naar een fluorescerend, kitscherig verlichte nachtmarkt/kermis geweest waar een paar ouderwetse kermisspullen stonden en kraampjes waar je met dartpijltjes ballonnen kon kapot gooien. Ze hadden er echter heel veel foodstalls waar je eten kon halen en daarna op een matje langs de kant van de weg kon nuttigen. Erg leuk én lekker.
Opmerking van de dag. Wendy: ‘Die eetstalletjes komen op zo'n kermis af als vliegen op de stroop’. Kathy: ‘Nou ze komen er volgens mij eerder op af als vliegen op een gloeilamp!’
Niets hebben, alles delen
Vrijdag 22 januari 2010. Siem Reap, Cambodja.
We hebben een trip gemaakt met de jeep van ons guesthouse (Baca Villa). De eigenaar, Jan, heeft een vijftal jaren geleden zijn bedrijf verkocht en ging reizen door Zuidoost Azië. In Cambodja kwam hij in contact met een gezin waar hij een zwak voor kreeg. Ze hadden niets hier in de stad en kwamen oorspronkelijk van een dorpje Chhuk, 35 kilometer van Siem Reap. Hij ging daar op bezoek en van het een kwam het ander. Nu werkt de familie in het guesthouse en ondersteunt hij het dorp met een school, gezondheidszorg (afgestudeerde vrijwilligers uit NL) en is bezig met de bouw van een ziekenhuisje. Wij zijn met een van de familieleden in een Jeep op bezoek geweest in het dorp. Je zit maar bijna drie kwartier in de auto en je bent in een totaal andere wereld. Natuurlijk zien ook wij op TV genoeg ellende en armoede om er murw van te raken, maar om er midden in te zitten...
De mensen hier leven echt met bijna niks meer dan hun rijstakkertje, leven daar hun hele leven en zijn dolgelukkig met bezoek vanuit de buitenwereld. Niet één keer werd er om geld of spullen gevraagd, de mensen vonden het gewoon leuk dat we op bezoek kwamen. We hebben de schooltjes, het ziekenhuis en de hut van de vrijwilligers bezocht en verder vooral door prachtig landschap gereden. Natuurlijk ging onze jeep onderweg kapot, (de accu zit onder de bijrijderstoel die iedere keer omhoog en omlaag geklapt moet worden bij het in- en uitstappen, een van de kabels had klem gezeten onder mijn 85? kilo, krak, dus konden we niet meer starten. Aanduwen dus!).
Vooral de kinderen waren allemaal enthousiast en kwamen letterlijk de huizen uitrennen om die blonde meiden te zien en ‘Hello!!!’ te roepen. In de schooltjes zijn de meiden gewoon aangeschoven in de banken en deden mee met de Engelse les. De klassen bestaan uit tien tot dertig kinderen (afhankelijk van wie er komt opdagen, want nummer 1 prioriteit is eten. Dus moet er gewerkt worden? Dan geen school!). Om ze wat hygiëne bij te brengen is het na de school tandenpoetsen aan de pomp, dus ook daaraan moesten de meiden mee doen.
Wat ons behalve de armoede het meest heeft geraakt, is de ongedwongen en open vriendelijkheid van de mensen. Ze hebben niks maar willen alles WAT ze hebben graag delen met iedereen die interesse in ze heeft.
Verslag van Floortje:
We zijn naar een schooltje geweest en daar heb ik lekker gezeten op een bankje. Het was een leuke maar wel andere school. De kinderen moesten als ze antwoord wilde geven hun vinger opsteken maar ook opstaan als ze tegen de meester praten. Ook moesten we met z'n allen tandenpoetsen bij de waterpomp buiten op het schoolplein. In sommige ramen zit geen glas maar tralies en andere zijn alleen maar gaten met een dichtklap-luik ervoor.
We hebben Engels geleerd en een rijmpje:
Wan tats jor tang
Toe tats jor sjoe
Tree tats jor knie
(One, touch your tongue. Two, touch your shoe. Three, touch your knee )
Het was leuk en we deden het allemaal tegelijk! Ik heb ook een vriendinnetje in de klas gemaakt, we deden grapjes uithalen. Na school hebben we nog tikkertje gedaan op de weg. De kindjes hadden wel allemaal vieze en oude kleren aan maar waren lief. In de auto als we langsreden riepen alle kindjes "hello" en dan riep ik terug "Li Hai" en dan zeg je gewoon doei eigenlijk.
Li Hai en tot de volgende keer, liefs Floortje
Picknicken in een tempel
Zaterdag 23 januari 2010. Siem Reap, Cambodja.
Vandaag zijn we weer naar Angkor Wat geweest voor de ‘verre’ tempels oftewel de Grote Route. Hadden we de eerste dag de (meest bezochte) tempels die bij elkaar in de buurt lagen bezocht, nu gingen we voor de wat meer afgelegen tempels. Een stuk minder bezocht maar wel veel in de tuktuk gezeten en de meiden vonden het dan ook geen straf. Voor we weg gingen eerst naar de ‘Angkor Market’ bij ons om de hoek. Dat is een westerse supermarkt waar we eerder al over schreven. Pain du chocolat en croissant voor ontbijt met melk (wat later een soort yogidrink bleek te zijn... maar de meiden klaagden niet). Stokbrood en La Vache qui Rite erbij voor de lunch en we zijn weg.
Vandaag is het weer warm en zonnig dus op de ‘bekende’ plaatsen stikte het van de toeristen die we in onze tuktuk zo voorbij reden. De tempels van vandaag schitterden in pracht en (relatieve) rust. In een van de tempels zijn we aan de zijkant op een muurtje van bijna twee eeuwen oud neergestreken met uitzicht op een Khmer-tempel en hebben daar onze picknick gehouden. Is weer eens wat anders dan het Poelbos zullen we maar zeggen. Onderweg terug naar de ‘stad’ kwamen we nog de nodige buffels in het veld, varkens op de brommer en fietsen beladen met twee meter hoge balen rijststro tegen, dus genoeg te zien.
Thuisgekomen hebben we gedoucht, heb ik de rugzakken weggebracht om de Cambodja vlaggen erop te laten naaien en hebben de meiden lekker gerelaxt. Daarna weer naar de nachtmarkt waar we aan de kant van de straat voor 12,00 USD met z'n allen hebben gegeten en gedronken. (Oke, als je LIMEshake besteld en je krijgt PINEAPPLEshake, en als je CHICKEN besteld en je krijgt SHRIMP, moet je niet al te moeilijk doen. En ach, het is toch allemaal lekker?!)
In de hoeven
Maandag 25 januari 2010. Siem Reap, Cambodja.
Kathy is blij. Heel blij want ze mocht om 07.30 uur uit haar bed om... paard te rijden, samen met mama. We zagen in de stad een advertentie voor de Happy Ranch waar je een paard (eigenlijk meer pony's) kunt huren voor een buitenrit door het Cambodjaanse landschap. Kathy’s Balou was een bruine hengst die graag in galop ging en dat vond Kathy helemaal niet erg. Samen met mama en een begeleidster hebben ze zo'n uur rondgereden en daarna natuurlijk nog het afzadelen, wassen, verzorgen, etc etc. Helemaal glunderend kwam ze terug. Floortje en ik hebben de ochtend relaxed doorgebracht met uitslapen, stoeien, ontbijten en toen naar het Butterfly Garden restaurant om daar te chillen onder genot van een kopje koffie, een sprite en honderden vlinders. Samen met een boekje op de ligbanken weggezonken in de kussens rustig een uurtje hangen terwijl de vlinders om je hoofd vliegen is echt rustgevend, dat zouden meer mensen moeten doen :-)
's Middags zou Wendy even de weektaken voor Kathy en Floortje uit gaan printen. Het heeft haar bijna anderhalf uur gekost. Halverwege kwamen ze er in de printshop achter dat de PC waar ze achter zat eigenlijk toch niet op een printer was aangesloten. Toen ze op de goede PC helemaal opnieuw was begonnen kwamen ze zich er iedere keer mee bemoeien. Wat ook niet echt helpt als je je wilt concentreren. En als klap op de vuurpijl, bleek de afgesproken 100 Riel per pagina ineens 500 Riel te zijn en kleurenprints, waar we niet om hadden gevraagd, 2.000 Riel, of we even 25 $ wilden betalen. NOT!)
Om bij te komen nam Wendy toen in een restaurantje een lekkere lemonjuice with ice en prompt kreeg ze buikpijn. Het gevolg? 's Avonds toen we net wilden gaan eten MOEST Wendy terug, meteen naar de wc en vervolgens in bed gekropen waar ze vandaag bijna de hele dag ook niet uit is geweest. Gelukkig gaat het nu al wat beter en kunnen we waarschijnlijk overmorgen naar Battambang.
We hadden daarvoor tickets geboekt (en betaald) voor morgen, maar gezien Wendy's conditie ging ik maar even terug naar het boekingskantoortje om te kijken wat de mogelijkheden waren om dat een dag te verzetten. Moet je in Nederland eens proberen om een geboekte en betaalde reis van een hele dag met aansluitende taxibus, daarna boot, en vervolgens bus te gaan wijzigen een dag van tevoren. Hier gaat dat heel eenvoudig. ‘May I have your ticket please?’ Ze krast de ‘6’ van 26 januari door, zet daar een ‘7’ boven , ze brabbelt nog even iets in de telefoon waarvan ik ‘Baca Villa’ en ‘26th is now 27th’ versta en ze zegt: ‘Have a nice day sir, hope the miss will feel better soon’. Klaar!! Niks geen 25% refund regels of moeilijk doen. Kun je morgen niet? Dan kom je toch overmorgen!
Dertien uur op de slowboat
Donderdag 28 januari 2010. Battambang, Cambodja.
Na een dagje relaxen om Wendy nog een beetje rust te gunnen, zijn we 's avonds met Danielle, Norbert, Naoussa en Idanika (dat andere ‘vreemde’ gezin dat ook een half jaar met hun kinderen rondtrekt) nog een afscheidsdiner gaan eten in de buurt van Pubstreet waar het allemaal gebeurt in Siem Reap. Erg lekker en uitgebreid voor ‘weinig’. De volgende dag gingen wij namelijk weg en zij bleven nog even voor ze verder trekken. Erg leuk geweest om een paar keer met zielsverwanten te kunnen praten over dingen die iemand anders ‘toch niet snapt’.
De oppiktijd bij ons guesthouse was weer lekker op zijn Cambodjaans, tussen 06.00 en 07.00 uur. Om 05.30 uur waren we dus al uit de veren om op tijd klaar te staan. Alles was al ingepakt, onze zak met reisvoer (Veel water, noten, mueslikoek en ander powerfood want je weet nooit hoe lang je moet overleven) stond klaar dus laat maar komen! Het ene ticketbureau had gezegd dat de reis zes uur zou duren, de ander vier uur en beiden zeiden ze dat de ander loog. Kathy zei dan ook: ‘Nou dan rekenen we maar op een uur of tien’.
De ene bus na de ander reed voorbij. Als we ons ticket lieten zien was het: ‘No, wrong company’. Ondanks dat we dit vaker hebben gedaan vragen we ons toch weer af of het wel goed is gegaan. We hebben de vertrekdag veranderd, hebben ze dat wel goed begrepen? Maar ook nu maken we ons zorgen om niks. Om 06.30 uur komt ons busje voorrijden en weg zijn we. Eerst een tour door de stad om anderen op te pikken van diverse hotels en guesthouses en dan naar de pier voor de slowboat. Daar aangekomen worden we meteen bestormd door mensen die zeggen dat er op de boot niks te koop is, dus hebben ze baguettes en smeerkaas in de aanbieding voor ontbijt en trossen bananen. Voor de zekerheid (en omdat banaantjes hier zo lekker zijn, toch bijna niks kosten en goed vullen) maar een tros meegenomen. (Wijsheid, bleek achteraf…)
Op het gemakje zakten we de rivier af en na vijftien minuten bleek het al de moeite waard. We vaarden langs dorpjes waar de mensen allemaal echt van en op de rivier leven. Huisjes op vlotten, schooltjes gesticht door Unicef op vlotten, winkeltjes, naaiateliers, garages, visverwerkingsfabriekjes zelfs varkenshokken op vlotten en vlotten volgestort met aarde waar mensen wat groenten of bloemen op proberen te telen. Overal lagen kleine bootjes bij de huizen en in ieder dorp werd ons aankomst met luid getoeter aangekondigd waarop we midden in het dorpje stopten en diverse bootjes onze kant op kwamen om mensen en spullen op of van de boot te zetten/halen.
Daarna het Tonle Sap meer op, wat te vergelijken is met het IJsselmeer maar dan een keer of tien groter, zo ook de golfslag... De reispillen werkten gelukkig prima!
Na drie kwartier gingen we weer de rivier op richting Battambang. Niet alleen is de rivier hier veel smaller, maar ook (nog) een stuk armoediger. Hier kwamen we echt mensen tegen die, behalve een paar stokken met een zeiltje erover op een krakkemikkig bootje waar ze wat visjes mee konden vangen, verder echt niets bezaten. Kinderen die alleen in een kapot en vuil T-shirtje liepen zonder verdere kleren, vaak niet eens een onderbroekje. Maar allemaal zo enthousiast! Allemaal zwaaien, jong en oud! De kinderen die meerennen met de boot over de oever en maar roepen ‘Hello, Hello’, en helemaal in een deuk liggen als wij in ons beste Cambodjaans ‘Soe Sadai’ (hallo) of ‘Li Hai’ ( Doei) riepen.
De rivier is nu wel op een laag niveau en dat zie je ook. De oever is soms bijna drie meter hoog en in de boomtoppen lagen verdorde waterplanten. Ongelooflijk dat er zo'n verschil in waterhoogte kan zijn!
De rivier was hier, zoals ik zei, een stuk smaller en dat betekende dan ook dat we regelmatig bij bochten moesten steken om er doorheen te kunnen. Voor we bij een bocht kwamen werd er al luid getoeterd om het tegemoetkomende verkeer te waarschuwen dat het aan de kant moest. Een paar keer werd de bocht verkeerd ingeschat en zaten we met de neus in de oever geboord. Een hoop geschreeuw, een paar keer steken en we konden weer verder tot... de motor uitviel en we stuurloos tegen de kant dreven. Het mooie is dat iedereen die deze boottocht maakt, al meerdere tijd/weken rond moet reizen anders kan je bijna niet op deze boot terechtkomen. Niemand was dan ook erg ongerust en iedereen ging door met lezen, muziek luisteren, hangen, slapen of wat dan ook. De ‘crew’ dook de motorkamer in en na drie kwartier deed-ie het weer en konden we verder. De meiden hebben die tijd benut door op het gemakje wat huiswerk te doen. Hangend op wat rugzakken of liggend op een leeg plekje op het dek maken de meiden gewoon hun ‘Pluspunten’ of ‘Taal op Maat’.
We hadden daar ook meteen de opmerking van de dag te pakken. Een andere gast op de boot: ‘Het duurt wel lang hè, voor ze het hebben opgelost’. Wendy: ‘Dat is het risico als je met ons reist, wij hebben altijd pech met de boot of bus’. Gast: ‘Oh, hoe lang duurt het dan meestal’. Wendy met een knipoog: 'Nou, meestal een halve dag’. Waarop Kathy even van haar boek opkijkt en zegt: ‘Tsja, het heet ook niet voor niks de SLOWboot’.
Na een prachtige reis kwamen we dan uiteindelijk om 18.30 uur aan in Battambang. Nadat we in de tuktuk naar ons guesthouse The Bungalow waren gebracht en lekker zaten was het inmiddels half acht dus waren we in totaal dertien uur onderweg geweest. Zelf Kathy was dus nog te optimistisch geweest. We waren inderdaad moe maar ook allemaal voldaan. Ook Kathy en Floortje hebben de reis heel mooi en leuk gevonden door alles wat er te zien was. Letterlijk zonder één wanklank. ‘Dit vond ik zelfs nog leuker dan vier uur in een bus zitten!’ Ze hebben natuurlijk weer een staande ovatie gehad bij aankomst. Van tevoren hadden we hier gereserveerd en konden we kiezen tussen twee bungalows voor 35,00 USD tezamen of een familiekamer voor 55,00 USD. Bij aankomst zag hij ons echter met de twee meiden en zei: ‘You get the familyroom for 35,00 USD, is better for you’. Zie je wel dat het nut heeft om je kinderen mee te nemen op zo'n reis!
Scheuren met de bamboetrein
Vrijdag 29 januari 2010. Battambang, Cambodja.
De vrijdag stond in het teken van onze excursie en de toetsen van de meiden. Om met het tweede te beginnen, de meiden hadden weer prima scores. Floortje drie leesfoutjes in de mondelinge en een in de schriftelijke opdrachten van Leeshuis. Kathy had rekenen (pluspunten) en had één echt foutje. De Wereldschool kan weer trots zijn! (Wij ook!)
Onze excursie begon een beetje té toeristisch naar onze smaak en ik dacht: ‘hmmm, misschien toch zonde van die 15,00 USD’. Eerst gingen we naar een krokodillenfarm waar de oorspronkelijke eigenaren van de handtasjes, koffers en schoenen van volgend jaar rondliepen. Natuurlijk vond de gids het ‘leuk’ om ze met een bamboestok te porren zodat ze boos hun bek open deden. (Dieren hebben hier nul waarde behalve als gebruiksartikel of voedsel. Nu lust ik zeker ook een stukje vlees en weet dondersgoed dat die dieren ook alleen voor het eten worden gefokt maar om ze nou te gaan pesten…) Daarna naar een fabriekje waar ze de rijstvellen voor loempia's maken en vervolgens naar een paar mensen die sticky rice nog op de oorspronkelijke manier in een holle bamboe boven het vuur maken. Leuk om te zien hoor, maar niet om nou over naar huis te schrijven. (Wat ik nu dus juist WEL doe.) Vervolgens naar een Rode Khmer monument wat wel confronterend was omdat de schedels en botten voor de ramen liggen opgestapeld en in sprekende beeldhouwwerken de gruwelen van die tijd werden verbeeld. Maar ja, dat is hier wel de werkelijkheid dus word je er ook mee geconfronteerd.
Als laatste hadden we echter iets dat alles weer goed maakte want we zijn op de bamboo train geweest. Je hebt er niet veel voor nodig, een bamboe plank, twee stellen kleine treinwielen, een motor met een V-snaar die je op de achteras aansluit, een vervallen oud spoorlijntje, ‘een machinist’ en een paar Nederlanders met kinderen die wel van spanning houden! Er ligt maar één spoor en je moet daarover heen en terug, dus bij tegenliggers is het opletten en op tijd remmen geblazen! Natuurlijk kwamen wij er een paar tegen en dan wordt er dus één treintje afgebroken en naast de rails neergelegd, de ander rijdt door. Je bouwt het treintje (in twee minuten) weer terug op en je gaat weer verder. Lachen en gillen, die meiden!
Floortje had bij het avondeten dan ook de conclusie: ‘Volgens mij heeft niemand van de klas vandaag op zo'n leuke trein gereden als wij!’ Dat avondeten was trouwens vanavond ook wel weer iets aparts. We werden (omdat ons guesthouse rustig maar wat afgelegen ligt) door onze tuktukchauffeur afgezet bij ‘Battambang BBQ & Buffet’, een aanrader als je hier eens een keertje bent, zeker met kinderen! Hoe het er uitziet? Een stenen tafel met een gat in het midden waar ze een BBQ met gloeiende kolen in hangen, daarover wordt een ijzeren rand overheen geplaatst waarop een soort wok wordt gezet maar dan met de bolle kant naar binnen geslagen. In die bolling sla je wat spleten met een schroevendraaier en onderin hou je een gootje over. In dat gootje gooi je flink wat water en op de bolling met de spleten wordt een flink stuk reuzel (varkens buikvet) gelegd om de bolling goed vet te houden tegen het aanbakken. Ga naar het buffet en kies je vlees, vis, groenten of wat je maar wilt om op de BBQ te leggen en kies groenten, mie, et cetera om in het water te laten koken als een soepje.Hoe langer je bezig bent, hoe kruidiger en lekkerder de bouillon onderin wordt. Het is ‘eat as much as you want’ en de heren obers rennen heen en weer om je van ijs en drinken te voorzien. Heel leuk om te doen met kinderen en met z'n allen mochten we voor deze maaltijd inclusief drank 22,50 USD afrekenen. Voor hier een dure maaltijd, maar zo leuk en lekker om te doen!
Leuke attractie
Zaterdag 30 januari 2010. Battambang, Cambodja.
We hebben besloten dat vandaag de laatste dag Battambang wordt en we willen nog een paar dingen zien. Met de tuktuk eerst naar een Cambodjaanse wijnproeverij (had van ons ook aan het einde gemogen…). Om 09.30 uur smaakt zo'n wijntje niet echt. De wijn was dan ook niet erg goed, hier zijn ze er trots op maar nee, ‘erg hoog in het zuur en een te droge nasmaak’. Het druivensap kan de meiden echter wel bekoren dus daar maar twee kleine flesjes van meegenomen voor de vitamientjes.
Ook gingen we naar een tempel waar ook vliegende honden (Fruitvleermuizen) in de bomen hingen en waar een marktje was. Altijd met volle maan wordt deze markt gehouden en dat het volle maan is merken we ook wel. Nu, om 22.16 uur, horen we nog steeds boeddhistisch gezang uit de luidsprekers van de tempels komen en we hadden vuurwerk vanavond. Daarna nog naar een andere tempel hoog op de berg. Floortje heeft ze geteld: 236 ongelijke treden van duizend jaar oud. En dat rond twaalf uur, het warmste uur van de dag! Waarom ze dat ding nou niet gewoon beneden bouwen? Ik zag een prachtig vlak plekje dat er prima geschikt voor was. Maar goed, we hadden wel een mooi uitzicht hoewel de meiden mopperden dat de tempel niet eens mooier was dan Angkor Wat.
Als laatste nog op een brommertje (het was te steil voor de tuktuk) naar de ‘killing caves’ waar tijdens het Pol Pot regime, duizenden intellectuelen zoals monniken, leraren en architecten bovenop een grot zijn doodgeschoten en geslagen waarna ze door een gat in de grot gegooid zijn. De meeste lichamen zijn na de oorlog naar boven gehaald en alsnog gecremeerd en in een monument bijgezet. Later hebben ze nog ongeveer honderd skeletten dieper in de grot gevonden. Deze zijn nu in een glazen kubus naast een tempel in de grot bijgezet. We hebben de meiden (afgewogen) zo eerlijk mogelijk verteld wat er was gebeurd (zonder de gruwelijke details) en ze waren er wel stil van maar niet geshockeerd.
Terug moesten we over de weg van Pailin naar Battambang. We wilden in eerste instantie via Pailin Cambodja binnen komen maar dat was ons afgeraden en niet voor niets bleek nu. We moesten maar een stukje van tien kilometer, maar we kregen van de tuktuk chauffeur eerst mondkapjes om voor te doen. Ze noemen de weg ‘Road to hell’ en dat was het ook. Héél erg stoffig en vol met kuilen. Als we een auto of vrachtwagen zagen die ons tegemoet kwam of in ging halen riepen we al: ‘Ogen dicht!’. Werkelijk één grote stofwolk die over ons heen blies. Zelfs met mondkapjes was het nog pittig. Op deze weg kwam de grap van de dag. Wendy zat hotsend en schuddend in de tuktuk. Kathy zei: ‘Nou mam, leuke attractie voor je borstjes!’.
Na een snelle douche bij thuiskomst waren wij gelukkig weer verlost van het stof. Naast die weg wonen ook veel mensen, zij zitten daar dus 24 uur per dag in!
Loopt een man door Phnom Penh...
Zondag 31 januari 2010. Phnom Penh, Cambodja.
Wat een relaxte dag eigenlijk. De busreis die volgens de touragenten zes uur zou duren, heeft maar zes-en-een-half uur geduurd en dat met vier stops terwijl we er normaal maar een hebben op zo'n reis. Ik verdenk de chauffeur er dan ook van een uitgebreide familie te hebben die zich strategisch langs de weg naar Phnom Penh opstelt om overal drinken en eten te verkopen. Maar goed, we waren er dus op tijd en gingen, nadat we eerst vijf brommers uit het laadruim van de bus moesten laden, met een tuktuk op weg naar het Casa Hotel. Dat hadden we gevonden via Agoda en beloofde voor 22,00 USD per nacht een hotel met zwembad! Boeken van tevoren lukte niet dus op de bonnefooi ernaartoe. Daar bleek dat de kamers 50,00 USD waren en het zwembad was wegens onderhoud niet beschikbaar! Nou, dan zoeken we wel verder.
Uiteindelijk zijn we beland in het River Star hotel, 30,00 USD per nacht en aan de rivier, met een ruime kamer en balkon. Voor reizen met kinderen een vereiste want tot 23.00 uur in een kroeg hangen gaat niet, en om nu al om acht of negen uur naar bed te gaan is ook niet waarvoor we zijn gekomen. (Nu valt wel ineens het licht op het balkon uit. Even de schemerlamp uit de slaapkamer halen)
Zo, we zijn er weer, romantisch met avonduitzicht over de rivier met (nu) ook romantisch licht. We zitten midden in het centrum en gaan morgen de omgeving verder verkennen. (Dat we vanavond weer heerlijk met z'n vieren 
hebben gegeten voor 22,00 USD ga ik niet meer vermelden, dat wordt op de duur zo saai…)
Nog wel de opmerking van de dag, deze keer van Wendy. We zitten, nadat we de spullen in de kamer hebben gezet, even lekker aan de borrel op een terras. Komt er ineens, midden in Phnom Penh, een man met zijn olifant aan een touw voorbij. Marty: ‘Nou ja, de een laat zijn hond uit, de ander zijn olifant, verschil moet er zijn’. Wendy: Oké, maar dan moet je wel een enorm poepzakje bij je hebben!’.
Ook de minder leuke kanten
Woensdag 3 februari 2010. Phnom Penh, Cambodja.
De afgelopen dagen hebben we de omgeving verkend en excursies in de stad gemaakt. Nou ja, stad... Oké, het is dan de hoofdstad van Cambodja maar als je met een tuktuk een kwartier buiten het toeristencentrum gaat, lopen de koeien gewoon over straat hoor. In de stad zelf is het duidelijk merkbaar dat Cambodja een Franse kolonie is geweest; menukaarten in het Frans en de ‘supermarktjes’ verkopen baguettes en brie. Ik haal dus 's ochtends een stokbroodje en een pak melk, smeer ons ontbijt op het balkon en dit laten we ons smaken op ‘ons’ muurtje langs de rivier met uitzicht op de vissers. Niet alleen lekker en gezellig maar ook erg budgetvriendelijk!
Gisteren gingen we naar het Koninklijk paleis en kwamen daar iets na elven aan, maar tussen 11.00 en 14.00 uur is het gesloten... Dus dat maar bewaren tot morgen. Dan maar naar The Russian Market. Er is niks Russisch aan, maar waarschijnlijk werd deze markt vroeger gerund door voornamelijk Russen of misschien zat het Russische Consulaat daar, dat hebben ze me niet duidelijk kunnen maken. Vooral lekker goedkoop shoppen voor katoenen shawls, een pyjama voor Kathy en een overhemd voor mij.
Daarna zijn we gaan eten bij Boddhi Tree Umma, volgens de Lonely Planet een beroemd guesthouse annex restaurant gerund door voormalig straatkinderen. Nou, dat het beroemd was merkten we want alle tafeltjes waren bezet. Gelukkig bleek dat een buslading toeristen te zijn die ook allemaal weer tegelijk weg moesten naar de volgende attractie en toen was het restaurant weer bijna leeg. Prima gegeten. Omdat de Boddhi Tree recht tegenover het Tuol Sleng museum ligt, zijn we daar vervolgens naartoe geweest. Het is niet echt een museum waar je heen gaat voor de mooie kunst of gezelligheid, dit is het genocide museum. In de tijd van Pol Pot was deze voormalige school een van de belangrijkste gevangenissen en martelcentra. Vergelijkbaar met Auswich tijdens WO II.
Omdat we wisten dat er ook beelden werden vertoond die minder voor kinderogen geschikt zijn, ging Wendy of ik eerst een zaal binnen om te kijken of het kon. We hoefden maar drie zalen over te slaan. Voor de rest heeft het erg veel indruk gemaakt op de meiden. We hebben er dan ook nog uitgebreid over nagepraat en extra uitleg gegeven toen we na afloop op een terrasje zaten om bij te komen én bij het avondeten. Vooral Kathy zat vol vragen en wilde alles weten. Het is geen leuke materie maar aan de andere kant is dit ook een deel van Cambodja. Wij vinden het belangrijk dat de meiden tijdens deze reis niet alleen de mooie stranden van Cambodja leren kennen, maar (in zorgvuldig gedoseerde porties) ook de geschiedenis van het land. Het is leerzaam en allebei de meiden gaven aan dat ze het wel spannend vonden maar niet te eng.
Ook zijn we toch nog naar het Koninklijk Paleis geweest. Het lijkt wat op het Golden Palace in Bangkok maar dan veel kleiner en ook wel minder indrukwekkend. Het was zelfs zo erg dat ik er halverwege de route ontdekte dat we hét topstuk van het paleis, de Zilveren Pagoda, al in en uit waren geweest zonder dat we het echt in de gaten hadden gehad... Oké, mijn schuld want pas halverwege vond ik de Lonely planet ergens in de ‘altijd mee rugzak’ en kon ik nazoeken wat nu eigenlijk wat was. Teruggegaan naar de Zilveren Pagoda want daar moet de vloer belegd zijn met duizenden bewerkte zilveren tegels. Toen we er op letten, zagen we wel een stukje van de zaal (omheind) met wat zilveren tegels maar voor de rest werd de vloer bedekt met versleten tapijttegels. Dus niet zo vreemd dat we het niet in de gaten hadden.
Strandleven
Zaterdag 6 februari 2010. Sihanoukville, Cambodja.
Ik zit hier nu op het terrasje voor onze kamer, ‘n rood wijntje (uit de minimart) erbij, getjirpt van de krekels en het geluid van de branding op de achtergrond. We verblijven in het Tranquility Guesthouse, Serendipity beach, Sihanoukville. Maar voor ik verder vertel over al het heerlijks hier, eerst over de vorige dagen. Eigenlijk zouden we de 4 februari al naar Sihanouk gaan maar Kathy was een beetje ziekjes. Hetzelfde als mama, diarree, misselijk en gewoon ff niet lekker. We bleven dus maar een dagje extra en zijn de vijfde vertrokken. Die extra dag bleef ik bij Kathy terwijl Wendy en Floortje een ‘meidendag’ hadden. Ze gingen naar een zwemparadijs (erg ouderwets en toe aan renovatie maar er is water, er zijn glijbanen dus wat wil je als kind nog meer?) De volgende ochtend weer op tijd uit bed voor de bus naar Sihanoukville. De genoemde vier uur bleek maar vijf uur te zijn, een prima planning dus.
Daar aangekomen werden we niet bij het busstation afgezet maar een kilometertje daarvoor (schat ik in) op een soort uitvoegstrook midden in Sihanoukville. Erg ‘verassend’ stonden daar al een heleboel tuktuks te wachten. Toen we zagen dat de buschauffeur van alle vertrekkende tuktuks wat geld toegestopt kreeg, snapten we ook meteen waarom we daar werden afgezet. Het inmiddels standaardtafereel speelde zich af: nog voor je de bus uit bent word je in de uitgang al belaagd met aanbiedingen. Maar inmiddels net zo standaard spoed ik me naar het laadruim waar ze de bagage er uit fl*kkeren, alsof de bus zsm leeg moet. Ik vang onze rugzakken op, Wendy pakt ze aan en zet ze bij Kathy en Floortje neer die de boel bewaken en geduldig tegen iedereen zeggen: ‘No, thank you, later maybe!’ Voordeel is dat eer wij alles eruit, gecontroleerd en neergezet hebben de meesten al weg zijn. De achtergebleven tuktukkers beginnen hem al te knijpen en zijn meer geneigd tot onderhandelen dus in plaats van voor 5,00 USD gaan we met een volgepakte tuktuk voor 2,00 USD op weg.
Guesthouse Tranquility is, zoals de naam al aangeeft, rustig en relaxt, aan Serendipity beach, het mooiste en meest gewilde strand. We zitten aan het eind van het strand, wat rustiger en ze hebben familiebungalows. Ook zitten we op vijf tot tien minuten (door de branding) lopen van hét beachlife van Sihanoukville: BBQ's op het strand, een opblaasbaar waterparkje (glijbaan, klimtoren, springkussen, etc) waar de meiden voor 3,00 USD de hele dag in mogen, sunset in een lounge-stoel terwijl je Angkor Draft en pinacolada wordt geserveerd. Dat werk.
Bij vertrek uit Phnom Penh voelde ik me al niet zo 100% en, je raad het al, hetzelfde als de meiden. De eerste avond heb ik in bed doorgebracht met als diner twee paracetamol en een halve fles water. Het hoort erbij dat je het een keer hebt en gelukkig was ik vanmorgen weer helemaal het mannetje.
Voor morgen hebben we een duikdag voor Kathy en mij geregeld en Wendy en Floortje gaan mee om te genieten van een bijna onbewoond eiland.
Vanmiddag op het strand zijn we, na letterlijk tachtig mensen aan onze handdoek gehad te hebben (want het is hier echt wel 'erg'), gezwicht voor twee meisjes die voor ons alle vier een armbandje hebben gevlochten. Ieder zijn eigen kleur met erin gevlochten de naam ‘MaWeKaFlo’. We hebben dus meteen een familieyell: ‘MA!’ (Marty zijn hand naar voren), ‘WE!’ (Wendy haar hand naar voren), ‘KA!’ (Je snapt ‘m wel), ‘FLO!, Yyyyyeeeehhhhhh!!’ (handen omhoog)!
Duiken bij Koh Rong
Maandag 08 februari 2010. Sihanoukville, Cambodja.
Voor een dagje duiken moet je hier wel vroeg uit de veren! Om 07.15 uur moesten we ons met z'n allen melden bij de duikschool om vanaf daar in de verlenge tuktuk (zeg maar een tukousine) te vertrekken naar de haven. Natuurlijk bleek de boot waarmee we eigenlijk zouden gaan net gisteren stuk te zijn gegaan.. maar goed geen nood, een gecharterde grote vissersboot bracht ons in tweeënhalf uur naar het eiland Koh Rong. Floortje en Wendy gingen aan wal om te gaan relaxen, schoolwerk doen en genieten van het eiland. Op het eiland kwamen de meiden nog een (Duits) gezin tegen dat ook met hun kinderen aan het reizen was en waarvan de oudste ook schoolwerk moest doen. Naast elkaar op het terras met uizicht over de blauwe zee en plukjes eilanden hebben ze dan ook samen zitten 'zwoegen' op hun rekenen.
Kathy en ik gingen nadat alle duikspullen en flessen waren opgeladen naar de eerste duikspot van de dag. Voor Kathy enerzijds erg leuk omdat ze nu alleen nog maar hoeft te fundiven en geen 'bijzondere verrichtingen' meer moet doen. Aan de andere kant ook wel spannend omdat ze nu voor het eerst zonder haar instructeur, met alleen maar vreemden (en papa) gaat duiken.
Op Koh Chang, waar ze haar brevet haalde, hadden ze materiaal dat op kinderen is afgesteld. Bij een 'normale' duikschool zoals waar we nu gaan duiken hebben ze dat alleen niet. Wisten we van tevoren uiteraard. Een duikpak, vinnen en duikvest gaat nog wel. XXS past goed, maar de loodgordel kan bijna twee keer rond haar middel, haar masker beslaat bijna haar halve gezicht en de fles is dezelfde die ik ook krijg, dus groot en vooral zwáár. Ze geeft echter geen krimp en sjouwt alles naar achteren waar ze haar vinnen aan moet doen.
Op één been staan met alles aan op een deinende boot om je vinnen één voor één aan te doen is voor mij iedere keer al een knap staaltje evenwichtkunst, laat staan voor Kathy. Terwijl iemand van achteren haar fles vasthoudt en haar zo wat steun geeft, flikt ze het kunstje en hoppa, overboord! Zodra we met z'n allen klaarliggen is het 'duim omlaag' en verdwijnen we in de diepte. Eerst heeft Kathy nog wat problemen om haar oren te klaren tijdens de afdaling en ze dus wat druk op haar oren krijgt, maar zodra dat is gelukt zweven we hand in hand door de prachtige onderwater wereld. Onderweg zien we grote 'maanvissen' en 'hengelaars' van zo'n 40 cm doorsnede in groepen van vier tot zeven op een halve meter voorbij zwemmen, een trekkersvis van 60 cm die angstvallig de grenzen van zijn territorium in de gaten hield toen wij aan kwamen zwemmen maar ook hele mooie kleine dingen zoals een school tropische garnalen en mooi gekleurde zeeslakken. Na drie kwartier was het al weer tijd om naar boven te gaan, maar geen nood, want na een lunch aan boord gingen we op een andere plek voor een tweede duik. Weer een uur lang genieten van onze gezamenlijke natte hobby.
Intens voldaan maar ook volledig afgepeigerd zijn we de meiden op het eiland gaan ophalen en weer 2 1/2 uur varen terug naar de kust. Toen we rond zeven uur weer terug bij de duikschool waren, hadden we dan ook een twaalf uur durende, intensieve dag achter de rug. Snel een klein hapje eten, even kort skypen met het thuisfront en daarna... Slaap! Een heerlijke, diepe lange nachtrust, gevuld met mooie dromen. We hadden het verdiend.
Don Bosco Hotelschool
Dinsdag 9 februari 2010. Sihanoukville, Cambodja.
Een lekkere rustige dag waarbij we de morgen hebben besteed aan schoolwerk. De meester begon de dag met twee kinderen; één uit groep drie en één uit groep zeven die snel aan het werk gezet werden. De juffrouw moest namenlijk de stad in om voor de volgende week de lessen uit te printen en had dus een ATV-tje genomen. Gelukkig was ze snel weer terug en heeft ze op haar vrije dag toch nog wat gewerkt met groep drie.
Nadat we klaar waren hebben we de tuktuk genomen naar de 'Don Bosco hotelschool' in Sihanoukville. Deze is opgezet en wordt gesponsord door Zeeuwse middenstanders waar vooral Wendy er veel van kent. Vergeleken met de overige horeca hier ligt het als eerste een eind weg van de zee en is het vervolgens meer een echt clean hotel dan een gemoedelijk guesthouse. Bij aankomst zien we een kale verlaten weg en een, met hoog beton omheind, terrein waar de tuktukker eerst een paar keer moet roepen en toeteren voor we iemand zien die de grote stalen poort komt open doen (meteen voor de terugweg maar een deal gesloten met de tuktukker want er was verder geen vervoer te zien).
Binnen werden we hartelijk ontvangen maar leken ze wel geschrokken van het feit dat er mensen waren die ineens 'zomaar' langs kwamen. Er bleken in het hele complex twee gasten te zijn en die waren naar het strand, dus waren we helemaal alleen als bezoekers. We kwamen om te lunchen en zwemmen in het zwembad maar het restaurant was binnen: een soort 'Van der Valk'. Niks mis mee maar in een tropisch land willen we lekker buiten aan het zwembad eten. Natuurlijk kon dat maar vanwege de weinige bezoekers bleek de helft van de kaart 'Sorry, no have' te zijn. Uiteindelijk lekker gegeten en gezwommen en zeker prima geholpen door de leerlingen die daar een opleiding en werk hebben. Voor ons was het allemaal wat te steriel en teveel 'westers hotel' Toen Wendy wat ging navragen over de sponsoring en liet weten dat ze een hoop van de sponsoren op het plakaat in de foyer kende (Loontjes, de Stadsschuur, Rosa reisbureau, Sawasdee uit Driewegen, de PZC, etc) werden ze helemaal enthousiast: 'Hector Loontjes is my personal sponsor, Miss Rosa is mine.' Leuk al die reacties! Na terugkomst lekker gerelaxed met een boekje plus de onvermijdelijke BBQ op het strand.
De opmerking van de dag? Floortje leert hier meer en meer Engels en gebruikt dat op haar eigen manier in haar Nederlandse taalgebruik. Zo heeft ze nu de uitspraak, als ze vindt dat zíj genoeg heeft gegeten: 'Hey Mummy, I sit kaai and kaai full hor!' ( oftewel, Mam, ik zit keivol).
Op een onbewoond ei-ei-eiland...
Donderdag 11 februari 2009. Sihanoukville, Cambodja.
De laatste update vanuit Cambodja want morgen gaan we verder naar Vietnam. Toch wel een beetje vreemd dat we nu een land 'gehad' hebben en gedurende deze reis hier waarschijnlijk niet meer terugkomen. Het afscheid hebben we dan ook in stijl gevierd maar daarover straks meer.
Gisteren zijn we namelijk naar Koh Ru (Bamboo island) geweest en hebben daar een nachtje doorgebracht in een luxe kippenhok op het strand. Luxe omdat er een spaarlamp in hing, en er dus elektriciteit was, maar verder gewoon een houten hok van vier bij vier meter op palen met daarin twee kisten van 1.80 x 2 meter waar ze een dubbel gevouwen deken met een schim van piepschuim (het matras) op hadden gelegd. Daarboven twee muskieten netten en op het verandaatje twee hangmatten. That's it! De wc/badkamer in één was verderop voor algemeen gebruik.
Op ons strand stonden een stuk of tien van die hutjes plus een bar/restaurant/chillplek. Verder is er niets behalve de azuurblauwe zee en een prachtig zandstrand. Meer hadden we ook niet nodig en dat gold voor iedereen die er verder verbleef. Die sfeer proefde je meteen na aankomst en er viel dan ook een collectieve rust over ons. We hebben er echt niks gedaan dan alleen wat lezen, in de hangmat doen waar hij voor bedoeld is, hangen dus, en wat over het strand en in de zee slenteren op zoek naar schelpen. Samen met de meiden heb ik keihard 'op een onbewoond eiland' gezongen, 'met je billen bloot' (even echt doen natuurlijk door je zwembroek van achteren naar beneden te trekken) 'melk uit een kokosnoot!' We hebben de zonsondergang bekeken zittend op het zand. 's Avonds wat gegeten en een paar 'mekong buckets' later lekker samen, toen de meiden op bed lagen, op een sarong aan de branding naar de sterren gekeken.
Na een korte en harde nacht zijn met z'n allen vanuit ons hutje zo de zee in gerend om wakker te worden, daarna nog wat gegeten en op het gemakje (boot was een uurtje later) weer terug naar Sihanouk om de spullen in te pakken voor de grote reis morgen naar Vietnam. Na het eten hebben we dan ook Cambodja gedag gezegd door een romeinse kaars te kopen van een van de kinderen op het strand en hebben letterlijk knallend afscheid genomen. Cambodja en vooral de Cambodjanen, bedankt! Bedankt voor alle mooie, indrukwekkende, vertederende, schokkende maar vooral vriendelijk en vrolijke momenten die we bij jullie hebben mogen meemaken.
Terug naar Cambodja
Maandag 19 april 2010. Kratie, Cambodja.
En toen waren we er onverwacht weer! Terug in Cambodja. Vanmorgen om acht uur met de boot terug naar Nagasan om daar op de bus te stappen. Om 08:30 waren we dan ook klaar om in te gaan stappen, blijkt de bus pas om tien uur te komen. Waarom moesten we dan zo vroeg weg? Waarschijnlijk omdat de boten een paar keer heen en weer willen varen om nog meer mensen op te halen zodat de bus wel vol kwam, denken we. Maar goed, we hebben de tijd uitgezeten met een ijskoffie en ons boek dus geen probleem. Aangekomen bij de grensovergang naar Cambodja was ik voorbereid op dezelfde taferelen als toen we zo'n drie maanden geleden vanuit Thailand binnenkwamen. Hier ging alles echter heel soepel. Een mannetje in de bus verzamelde de paspoorten en benodigde USD, wij reden de grens over en hebben daar even gewacht tot ons mannetje terug was met alle stempels en visa. In de tussentijd konden wij even onze Laotiaanse Kippen omwisselen tegen Cambodjaanse Riels en een hapje eten.
Om drie uur kwamen we aan in Kratie en wordt ons door een tuktukker het Morhautdom Hotel aan de Mekong aanbevolen. Als Wendy zegt: 'Ok, let's check it out', zegt Kathy heel grappig: 'Nou laten we eerst in checken!' Nette, eenvoudige familiekamer voor 15 USD dus voor de komende nachten liggen we droog. Het regende namelijk nogal toen we aankwamen maar het was meteen ook wel bloedheet en drukkend. Vanwege het natte weer is ook het Internet door de provider uitgezet in de stad dus weer geen internetverbinding hier (moet ZeelandNet eens proberen: 'Sorry het regent, vandaag geen internet!'). Nu is het gelukkig weer droog en een beetje aangenamer geworden dus op onze veranda dan maar een boekje lezen.
Zoetwaterdolfijnen spotten
Dinsdag 20 april 2010. Kratie, Cambodja.
Hetgeen waar iedereen, die überhaupt in Kratie komt, voor komt zijn de befaamde Irrawaddy dolfijnen. De stad zelf is namelijk niet erg bijzonder en daarom hebben ze geluk dat vlakbij de stad een paar diepe poelen in de Mekong zijn waar de bijna uitgestorven dolfijnensoort in het droge seizoen zijn tijd doorbrengt. In de hele wereld zijn nog maar zo'n achtduizend exemplaren in het wild en er zijn steeds minder plaatsen waar de Mekong voldoende diep en rijk genoeg is aan voedsel om in het droge seizoen te kunnen overleven.
Wij zijn natuurlijk ook op zoek gegaan naar deze dieren. Van tevoren hadden we al tegen de meiden gezegd dat de kans bestond dat we ze niet zouden zien maar dat we wel ons best gingen doen. Eerst met een tuktuk een kilometer of vijftien rijden en daarna op een bootje verder. Het eerste stuk gaat met de buitenboordmotor maar zodra we bij de diepe plaats zijn gaat de motor uit en wrikt de 'kapitein' met een peddel langzaam verder. Na nog geen twee minuten turen werden we al beloond voor ons geduld want zo'n honderd meter voor ons kwam een dolfijnenrug boven water om lucht te happen en verdween weer sierlijk onder water. Dat was nog maar het begin want gedurende ons uur op het water hebben we verschillende keren één of meerdere dolfijnen tegelijk boven water zien komen. Een paar keer zelfs op zo'n tien meter van de boot waarbij je heel goed hun typische stompe snuit kon zien en in de stilte het uitblazen van hun spuitgat kon horen. Verwacht geen dolfijnenshow want dan kan je beter naar Harderwijk gaan maar het was echt heel bijzonder om deze zeldzame dieren van zo dichtbij in het wild te kunnen zien. Je vraagt je dan toch af: 'Zouden de meiden dit later ook nog aan hún kinderen kunnen laten zien?'
De rest van de dag was voornamelijk relaxen en leren gokken voor de meiden. Eeehm, begrijp me niet verkeerd, ze zijn dan misschien wel een beetje ontaard door nu zo'n drieeneenhalve maand met ons op reis te zijn maar het was heel onschuldig. Je hebt een groot stuk papier dat in zes vlakken is verdeeld. Op elk vlak staat een ander dier getekend. In een bakje zitten drie dobbelstenen met (natuurlijk) op elk vlak één van de dieren. Iemand schudt de dobbelstenen in een beker en zet die ondersteboven neer. Jij zet net zoveel papiertjes in als je durft op één of meerdere van de dieren op het veld. Je draait de beker om en... Heb je het goed dan krijg je je inzet dubbel terug, zo niet dan ben je alles kwijt (in het echt gaat het natuurlijk bij de Aziaten om echt geld en flinke bedragen maar met papiertjes is net zo leuk hoor!).
Loeiende sirenes en hoog bezoek
Donderdag 22 april 2010. Kampong Thom, Cambodja.
De volgende dag zijn we weer lekker op de bus gestapt om acht uur te hotsen en klotsen op weg naar Kampong Thom. Een nog relatief onontdekte plaats in Cambodja ongeveer halverwege Kratie en Siem Reap. Volgend de Lonely planet hebben ze er in de buurt ook nog een aantal tempels die nóg ouder zijn dan Angkor Wat dus een leuke plaats om te gaan verkennen. Als we uit de bus stappen staan er een stuk of tien tuktukkers bij de deur om ons te claimen als klant. ‘Where you come from?’, wordt er direct gevraagd. ‘From the bus.’, zegt Wendy droog... Het blijft even stil en vervolgens volgt er een lachsalvo dat enige minuten duurt. We hebben meteen vrienden bij de chauffeurs gemaakt, altijd handig.
In het pretentieuze Stung Sen Royal Garden Hotel nemen we ons intrek. ‘Royal’ klinkt natuurlijk heel mooi maar waarschijnlijk heeft in een ver verleden ooit een keer de koning hier voorbij gereden of zo en de ‘Garden’ slaat dan waarschijnlijk op die bloembakken voor de deur en op het parkeerterrein. Maar goed, voor 25 USD hebben we een ruime kamer met bad, airco en koelkast.
Gisteren zaten we te eten in het bijbehorende restaurant. Daar zaten ook een stuk of tien mensen in uniform wat te drinken. Ineens horen we loeiende sirenes het parkeerterrein op komen met een gevolg van zo'n zes zwarte auto's met geblindeerde ramen. Meteen springen ze allemaal op en lopen naar buiten. Uit de middelste (een dikke Lexus LX 470 met ook nog gordijntjes achterin) stapt een man in net pak uit met twee man bewaking voor en twee man bewaking achter hem. De bewaking werd weggewuifd zodat de man een persoonlijk gesprek met Kathy kon aanknopen! (Die was natuurlijk ook meteen naar buiten gelopen om te kijken waar al die commotie voor was.) Nadien vroegen we haar natuurlijk of ze ook wist wie het was. Geen idee!! Maar het was vast iemand belangrijks... Misschien wel iemand van ‘The Cambodian People Party’. Wendy vroeg nog of hij misschien had gezegd dat hij ‘Wim Elexender’ heette? Dan had ze misschien wel een kroonprins van Cambodja ontmoet en was meteen het ‘Royal’ gedeelte van ons hotel opgelost...
Vandaag zijn we inderdaad naar de tempels ‘Sambor prey kuk’ geweest. 35 kilometer over voornamelijk onverharde weg door het platteland van Cambodja. De heren van de receptie hier bevelen ons een privé taxi aan want ‘Very bumpy road, taxi is better for your family.’ Maar wij zijn van die vervelende reizigers die per se met een tuktuk willen omdat we dat veel leuker vinden dan een airco taxi die overal voorbij raast. Weer zullen ze ons wel vervelend hebben gevonden maar ondanks het stof happen en mijn geklutste nieren was het erg leuk om weer door het echte Cambodja te rijden. De tempels waren op zich wel mooi maar vervallen en oogden zoals Angkor Wat eruit gezien moet hebben voor het gerestaureerd werd. Het was erg warm en we zijn dan ook, nadat we het meeste hadden gezien, gaan uitrusten in de schaduw bij een eetstalletje met koud water, een Angkor biertje en een gebraden kip met rijst. De kip was nog maar net dood en moest nog geplukt worden. We moesten dan ook wel een half uurtje geduld hebben maar toen hadden we dan ook een verse en heerlijk gebraden kip.
Kaas, salami en lekkere koude melk
Zaterdag 24 april 2010. Siem Reap, Cambodja.
Vanuit Kampong Thom was het maar twee-en-een-half uur naar Siem Reap (inclusief twee plas/eetpauzes) dus voor ons gevoel zaten we net lekker in de bus en toen waren we er al. Vooral het laatste kwartier was het veel herkenning en ‘Oh, kijk, daar is de afslag naar Ankor Wat. Bij dat restaurant hebben we toen gegeten, daar is de Ankor Market waar we lekkere melk en salami kunnen kopen’. Oftewel het was na drie maanden een feest van herkenning. De prijzen voor de tuktuk wisten we al, we wisten al waar we naartoe wilden, net thuiskomen… Nu zitten we dan ook in het Auberge Mont Royal waar de vorige keer Norbert, Danielle, Naoussa en Idanika verbleven. (Het gezin dat we in de supermarkt tegenkwamen en we kenden van verrereizenmetkinderen.nl) mét een zwembadje dus de meiden waren ook helemaal blij. Het leuke is dat we nu in kamer 311 zitten waar zij de vorige keer ook zaten.
Tot nu toe hebben we behalve schoolwerk en wat bekende plaatsen/markten/restaurants in de buurt bezoeken, niet zoveel bijzonders gedaan (voor ons doen dan). Het is even lekker om niks uit te hoeven zoeken en het belangrijkste... het is hier gelukt om toch nog onze vlucht van 26 april naar Kuala Lumpur te regelen. Al sinds Pakse (Laos) waren we daarmee bezig maar de boeking via vliegtickets.nl was eerst bijna (wel geld afgeschreven maar geen ticket), en na veel uitzoek en belwerk vanuit het thuisfront toch weer niet gelukt... Nu hebben we het hier zelf direct bij Air Asia geboekt en tadaaaa, binnen een half uurtje klaar! Nu maar hopen dat ze het geld ook net zo snel terugstorten als ze het af kunnen schrijven.
Kook-, paard- en tekenles
Zondag 25 april 2010. Siem Reap, Cambodja.
Voor de helft van het gezin was het vandaag aanpoten (We en Ka in dit geval). Het begon al om 5:15 met de wekker die afging voor Kathy. Ze ging vandaag namelijk weer paardrijden bij de Happy Ranch waar ze in februari ook met Wendy had gereden. Op school kan je namelijk stickers verdienen als je goed, snel en netjes hebt gewerkt. De meester en juf vertellen dat keurig aan papa en mama dus kunnen de dames die stickers inleveren voor leuke dingen zoals een massage, een ijsje of in Kathy's geval voor een drie uur durende buitenrit over het Cambodjaanse platteland. Omdat het inmiddels bekend en vertrouwd is, stapte ze dan ook met een ontbijtpakketje in de tuktuk en ging zelf naar de manege waar ze om zes uur al op een paard klom. Tja, met die temperaturen hier moet je vroeg beginnen om nog een beetje comfortabel te kunnen rijden. Na het rijden volgen natuurlijk het wassen, borstelen en kroelen. En laat er nou net gisteren een veulen geboren zijn. Rond elf uur kwam ze moe maar voldaan weer terug bij het hotel.
Wendy was toen al lang weg want die had vanmorgen een kookcursus in de stad. Cambodjaanse Lok Lak (gemarineerde biefreepjes op een bedje van komkommer, tomaat en ui overgoten met een heerlijke saus), gebakken springrolls en een tapioca/rijstpudding. Erg leuk heeft ze het gehad en natuurlijk kreeg ze naast de recepten ook een certificaat mee. Het belangrijkste was echter dat wij als MaKaFlo om één uur langs mochten komen in het restaurant en daar al We's kookkunsten mochten verorberen! Nou, Wendy/Mama, chapeau! (Frans leenwoord uit Kathy's taalles) het was heerlijk, behalve dan misschien die warme tapioca/rijstpudding als toetje, maar daar kan jij niks aan doen.
De rest van de middag hebben we heerlijk in het zwembad doorgebracht. Voor het eerst in lange tijd allemaal in zwemkleding. In Vientiane hadden we namelijk de zwemspullen laten hangen toen we weggingen. Zwemmen doen ze hier allemaal in hun normale kleren (spijkerbroek, T shirt) dus badpakken kennen ze hier niet. Op zich geen probleem voor ons, als iedereen het doet dan kijkt niemand gek op als je in je gewone korte broek en shirt gaat zwemmen. Siem Reap is 'wat meer' op toeristen gericht dus hier kan je zwemkleding krijgen. Aangezien we zo naar de kust van Maleisië gaan voelt het wel zo fijn ook een 'westers' badpak of bikini te hebben en voor zo'n 27 Euro waren we allemaal weer in het nieuw.
Na alle spullen ingepakt te hebben zijn we naar pub street gegaan waar we met Frank en Karin (die we ook in Laos al tegenkwamen) hadden afgesproken om wat te eten/drinken en waar de meiden hun beloofde tekenles kregen. Zij zijn namelijk kunstenaars uit Roosendaal (www.2crea8.nl) en zagen ons op Don Det bezig met lesgeven aan de meiden. Frank zei toen dat hij de tekenles wel voor z'n rekening zou nemen. In Cambodja is het er dus van gekomen en de meiden hingen dan ook aan zijn lippen en tekenblok. Heel leuk en gezellig hebben we het gehad.
