Prijzencircus
Dinsdag 7 februari 2012. Ban Lung, Cambodja.

Vanochtend vertrokken naar Cambodja! Nou dat wordt een heel verhaal… Om acht uur vertrokken met de boot naar het vaste land (25 minuutjes) aldaar bleek de bus pas om half tien te vertrekken. Maar dat uur kon je goed besteden om alvast de grens formaliteiten (papieren) in te vullen. Huh? Ik dacht dat we daar straks aan de grens een uur de tijd voor hadden. Al snel werd duidelijk dat de meneer die alles ‘regelde’ er zelf ook niet armer van werd. Per persoon vroeg hij een dollar extra, maar de prijzen die hij noemde die ons aan de grens sowieso zouden worden gevraagd, kwamen niet overeen met de prijzen uit onze Loneley Planet. Dus dachten wij, daar zal hij ook nog wel flink aan verdienen. Daarnaast wist hij eigenlijk niets over de prijzen voor kinderen en kregen wij de indruk dat hij daar zomaar wat voor vroeg, voor 95 dollar zou hij voor ons alle zeven alles regelen, nou nee bedankt. We namen de gok en regelden niets bij hem en zouden het wel zien aan de grens.

Ondertussen werd duidelijk dat bijna iedereen wél met die meneer in zee ging en we kregen het toch wel een beetje benauwd dat we er bij de grens niet uit zouden komen en daar zouden staan met de kindjes. Francisco, ook weer daar met z’n gezin en David hadden wél bij die tussenpersoon het een en ander geregeld en vonden het erg amusant om ons te zien twijfelen. Aan de andere kant hadden ze ook zoiets van: stoer plan van die Nederlanders en waren ze zeer nieuwsgierig hoe dat af zou gaan lopen.

Tegen tienen gingen we eindelijk op pad en nog eens een uurtje later sta je dan (na natuurlijk eerst een kapotte bus) bij de Laotiaanse grens. Eerst betalen voor het stempel dat je het land wilt verlaten, dat is corrupt maar je kwam er niet langs zonder twee dollar per persoon te betalen. Wij lieten Guus en Joep even lachen en jawel: kinderen gratis! Dat was de eerste tien dollar in de zak gehouden ha ha. Volgende station: Health Check: veel formulieren invullen en dan een thermometer tegen je wang want je zou eens met koorts Cambodja in komen, een dollar per persoon dokken en klaar is Klara. Kinderen na een beetje lachen weer gratis: hoppa volgende vijf dollar bespaard. Het begon een sport te worden. Op naar de visa regelaars: weer veel formulieren, volwassenen 23 dollar, kinderen ‘gratis’, alleen vijf dollar per kind voor het stempel. Corné bedong voor veertien dollar vijf stempels, dus weer elf dollar bespaard. Als laatste de douane zelf, weer een dollar per persoon. We gaven gewoon maar twee dollar onder het kopje ‘kinderen gratis’, de man keek niet blij maar wij bleven braaf lachen, en jawel hij pikte het! Uiteindelijk voor 68 dollar in Cambodja in plaats van 95. Goede gok! Francisco betaalde aan de ‘tussenpersoon’ al 74 en moest er later nog tien voor de kinderen bij doen voor de visa stempels, dus was uiteindelijk 84 dollar kwijt voor twee volwassenen en twee kinderen. Wij trots natuurlijk, en we hebben hem in Ban Lung een groot bier beloofd om het te vieren!

Dan met de VIP bus verder, twee keer er uit omdat hij (natuurlijk) kapot ging, en om drie uur zit je dan toch al wel zo’n vijftig kilometer verderop in Cambodja op een T splitsing te wachten op de volgende bus. Gelukkig is het maar ruim 35 graden, het zweet droop van ons af. We hadden natuurlijk nog geen Riel (Cambodjaans geld) kunnen scoren, maar de mensen willen gelukkig onze dollars graag en ook nog tegen een prima koers, dus we kunnen wel eten en drinken. Dit lijkt toch wel heel echt reizen ha ha!

Ondertussen ook nog twee mensen bij de grens blij gemaakt met wisselen. De een had geen dollars genoeg om Cambodja in te komen en wij ruilden met hen voor Euro’s. De andere had ’n dollar nodig en wij kregen alvast Riels. Corné en ik moesten lachen, vroeger (…..) stonden wij ook eens op een brug tussen Zimbabwe en Zambia en hadden geen dollars om er in te komen. Echt dikke stress gehad daar, totdat een Duitser ons ook dollars gaf voor euro’s die we toen toevallig nog wel bij ons hadden. Wat waren wij toen blij met die man, en we zagen vandaag hetzelfde gebeuren alleen waren wij nu de helpers: was erg leuk!

Uiteindelijk iets voor vier uur bij de T splitsing opgepikt door een prima bus, die ons in twee en een half uur naar Ban Lung (de eindbestemming voor vandaag) bracht. Erg vervelend was het dat Joep ziek werd in de bus, flink spugen en later buiten ook nog twee keer. We hopen wagenziekte...

Eenmaal bij het hotel was het dus al tegen zeven uur. We hopen altijd voor het avondeten ergens te zijn, maar dat zat er vandaag dus helaas weer niet in. Omdat iedereen moe was en eten dan geen favoriet meer is, krijgen ze morgen de beloofde frietjes!

Brr...
Woensdag 8 februari 2012. Ban Lung, Cambodja.

Gisteravond zijn we naar een prachtig idyllisch hotel gegaan: Tree Top Eco Lodge. Alles is van hout, tussen de toppen van de bomen prachtige hutjes (bungalows) voor twee personen. Alleen de hutjes lagen behoorlijk ver van elkaar, en het was zeker niet ‘Joep proof’. We hebben de jongens allemaal bij elkaar gelegd met babyfoon, maar het zat me helemaal niet lekker. Er komt er ’s nachts nogal eens een uit bed en dan over die houtenbruggetjes… Brr. Toen bleek dat ze (eco) geen warm water hadden en ik koud moest douchen, was ik er klaar mee. Van een mooi bord kun je niet eten en dit is niet geschikt voor de Dingemannen!

Natuurlijk toch de nacht in gegaan want de jongens konden we echt niet weer meenemen. Gelukkig is alles goed gegaan, heeft iedereen goed geslapen en werd Joep ook weer prima fit wakker. Waarschijnlijk toch wagenziek en daarna door de hitte en de vermoeidheid er niet doorheen gekomen. Nachtje slapen doet wonderen!

Na het ontbijt is Corné met Joep in de buggy op onderzoek gegaan en na een klein uurtje belde hij al: drie grote kamers met airco en warmwater en goedkoper dan waar we nu zaten. Ondertussen had ik de tassen al weer ingepakt, dus we waren rond tien uur vanochtend al verhuisd. De jongens vinden het hier (Lake Site Chheng Lok Hotel) heerlijk, er is ook ruimte om te spelen, het brood is goed, helemaal prima dus. Wout had het tegen het einde van de ochtend zwaar. Ondertussen hebben we wel geleerd dat je de dag ná een reisdag niet te veel aan ze moet vragen, maar toen Wout bleef mopperen en huilen hebben we hem voor een dutje weggelegd en dat deed ook wonderen.

Natuurlijk is Gerrie vandaag jarig, dus wij zaten om vier uur met ballonnen voor de skype klaar om een serenade cadeau te geven. Jammer, niet on-line. Dus eerst het dorp verkennen, eten en later nog eens proberen.

Het dorp is enorm ruim opgezet, grote brede saaie straten. Alleen een klein deel van het dorp toont leven in de brouwerij. Het toerisme staat hier echt nog in de kinderschoenen, maar dat vinden we nou juist gaaf. We zijn naar een winkel gegaan waar ze adventure tours aanbieden gerund door een Nederlands stel. De meeste reizigers komen naar (de provincie) Ratanakiri om (meerdaagse) trekkings door de jungle en naar inheemse stammen te doen. Het boekje doorlezend werd me al gauw duidelijk dat dat met de kleintjes niet ging lukken. Toen hebben we de eigenaar aangesproken en hij gaat nadenken over een Dingemannen tour! Liefst nog met overnachting in een dorpje bij een stam! Hij heeft het niet beloofd, hij gaat zien of het haalbaar en veilig is voor ons. Morgen mogen we terug komen en dan horen we of het door kan gaan. Hij zag het wel als een uitdaging dus dat is leuk. We konden daar ook weer brommers huren, dus staan er nu weer twee voor de deur. Het hele gezin geniet echt met volle teugen van die ritjes, daarbij is het uiterst handig want dan kunnen we morgen de omgeving weer zelf op ons eigen tempo verkennen.

Bij thuiskomst weer met ballonnen voor de skype… Gerrie niet thuis! Nou Gerrie, dat wordt billenkoek over twee weken!

Yeak Lom
Donderdag 9 februari 2012. Ban Lung, Cambodja.

De ‘reiskater’ (alles is te veel/mopperdag na een lange reisdag) hebben we gelukkig weer gehad, dus we gaan vandaag weer vrolijk leuke dingen doen. Na het ontbijt zijn we op de brommers naar Yeak Lom gereden, een kratermeer zo’n vijf kilometer buiten het dorp. Het ligt in de jungle en is prachtig rond, zo’n 800 meter doorsnee én (heel belangrijk): je kunt er heerlijk in zwemmen! Het water is net iets warmer dan bijvoorbeeld de Mekong en dat is heerlijk. Corné en Rens zijn schuin naar een steiger een stuk verderop gezwommen, knap hoor! Guus kan ondertussen enkele meters zonder bandjes zwemmen en wil zijn bandjes dan ook eigenlijk niet meer aan. Ik snap het ook wel want met bandjes om is het lastig salto’s maken in het water en op je handen staan. Omdat het water zo helder was en ik naast hem zwom mocht hij zonder bandjes: nou dat was feest! Hij springt ook met zijn broers van de steiger af alsof het niets is. Joep ging steeds meer mopperen en toen we naar huis wilden, zagen we een snel uitbreidende rode huiduitslag ontstaan. Hum, toch een virusje. Joep heeft ’s middags vier uur geslapen en werd gelukkig vrolijk wakker, onder de rode vlekken maar prima te pas.

Rik van het adventure tour bureautje (Dutch Couple) kan voor ons een twee daagse ‘Dingemannen’ tour de binnenlanden in organiseren. Hoera! Maar… we willen met Joep onder de vlekken niet de outback in, eerst maar eens zien dat hij zich lekker blijft voelen. We spreken af morgen weer even contact te hebben.

Ook nog naar de markt geweest, en daar nieuwe schoenen voor Joep gekocht. Hij mopperde steeds vaker wanneer hij zijn eigen schoenen aan moest. Arm kind, die waren gewoon te klein geworden. Joep snapt echt al heel veel van de taal, maar praat nog bijzonder weinig. Hij kan wel ‘khàwp jai’ zeggen (spreek uit: kop tsjai), heel schattig, dat betekent ‘dank je wel’ in het Laotiaans. Maar hier in Cambodja zeggen ze weer heel iets anders, dus niemand snapt hem.

We houden de berichtjes op het weblog allemaal bij, heel leuk om van jullie wat terug te horen. Dat het koud is missen we niet echt, schaatsen kunnen we volgend jaar ook wel weer en je kunt niet alles hebben. Maar dat het Hilgelo bijna dicht zit doet toch wel een beetje pijn, om maar niet te spreken van als er echt een elfsteden tocht zou komen! We wensen iedereen super veel ijspret en de elfsteden koorts kunnen we hier bij 35 graden zelfs voelen!

Ka Tieng waterval
Vrijdag 10 februari 2012. Ban Lung, Cambodja.

In de provincie Ratanakiri zijn veel watervallen te bewonderen. Vanochtend op de brommers naar de Ka Tieng waterval gereden (zo’n acht kilometer buiten het dorp). De grond is hier roest rood en de weg zo droog en stoffig dat wanneer er een auto passeert, je tijdelijk niets ziet door de oranje stofwolk. Gelukkig hebben we geen contactlenzen.

We passeerden rubberplantages en dorpjes met mensen die op de plantages werken, geen vetpot zullen we maar zeggen. We wilden koekjes kopen, maar de eerste drie winkeltjes verkochten alleen maar bier, cola, sigaretten en wat zeepjes. Gelukkig toch nog wat kunnen vinden. Nu de sultana’s en kapitein koeken echt op zijn, moeten we andere versnaperingen zoeken!

De waterval was mooi, je kon er achterlangs en Teun en Rens zijn helemaal rondgegaan. Met het zonnetje op het spattende water hadden we het gevoel dat Nina met ons mee danste! Al snel hadden de jongens het gezien, en aangezien het met Joep ook niet echt handig was, vonden wij het ook prima weer verder te gaan. De jongens hadden maar één doel: weer naar het kratermeer om te zwemmen. Dat was nog wel een eindje tuffen zodat Joep tussen Teun en mij ingeklemd en Guus tussen Corné en Rens ingeklemd een power nap namen. En eerlijk is eerlijk, de jongens weten wel wat leuk is! Wederom heerlijk gezwommen in het heldere water!

’s Middags school, groep één keek een filmpje, groep drie en vijf hebben lekker gewerkt, groep zeven is voor onbepaalde tijd van school geroyeerd.

Wat nog wel opmerkelijk is hier, is dat er met twee munten gewerkt wordt, Riel en USD. Je kunt bij de pinautomaat kiezen wat je wilt, maar in dollars mag je meer opnemen. Als je betaalt in dollars krijg je het wisselgeld bij de kleine bedragen vaak terug in Riel bij grotere bedragen krijg je USD terug en soms allebei. Ze rekenen heel gemakkelijk heen en weer en overal één USD is 4000 Riel en dat is best een eerlijke koers.

Morgen gaan we echt op avontuur! We gaan een nachtje in hangmatten slapen in een afgelegen dorpje in de jungle. Volgens Rik hebben ze nog nooit zo’n kindje als Joep (zo blank en blond) gezien! We nemen alleen een set extra kleren mee de rest blijft hier in het hotel. Ik heb er echt mega veel zin in en verwacht er echt heel veel van (misschien dom want dan kan het alleen maar tegen vallen).

Tweedaagse trekking
Maandag 12 februari 2012. Ban Lung, Cambodja.

Gaaf, gaaf, gaaf. We hebben de afgelopen 36 uur zo veel indrukken opgedaan echt ongelooflijk, ik zal proberen een deel daarvan te beschrijven.

We zijn met Darat onze gids gisterenochtend in de jeep vertrokken (ook Rens zei vanavond: was dat pas gisteren mama...). Al na een klein uurtje wachten kwamen we bij de rivier (Tonlé San), alwaar we met de boot verder zouden gaan. Omdat er nog twee toeristen meer mee zouden gaan moesten we even (is ruim begrip in Azië ) wachten.

Vlakbij stond een basisschooltje en omdat het pauze was kwamen er wat kinderen voorzichtig kijken wie of wat wij waren. Wat direct opviel was dat ze eigenlijk een beetje bang van ons waren. Joep liep vrolijk op hen af, maar zij weken achteruit. O dacht Joep, ook een leuk spel: dan ga ik er bij brullen als een leeuw en dan spelen we pakkertje… Grote hilariteit, maar iedereen bleef op afstand naar ons staan kijken.

Toen in de boot, na weer een klein uurtje varen kwamen we aan bij het dorpje waar we gingen overnachten. Er was veel bedrijvigheid op het strandje, mensen wasten zich, vrouwen haalden water in speciale kommen en kinderen speelden. Opnieuw was evident duidelijk dat wij vreemd waren, iedereen staarde op veilige afstand naar ons en al gauw was dat een erg grote groep geworden. Onze kinderen gingen ook direct zwemmen. Ze vonden het niet plezierig om overal aangestaard en gevolgd te worden, maar ja hielden we ze voor: wij komen ook naar hun kijken.

Darat ging proberen slaapruimte te organiseren in het dorp. Echter hij kwam terug en ging de hangmatten onder de boom ophangen waar we zaten te lunchen. Huh, zijn we niet welkom? Nou inderdaad, deze mensen hebben pas sinds kort toeristen (dus buitenlanders) op bezoek, en nog nooit heeft er iemand zijn kinderen meegenomen. Onze kinderen waren dus de eerste blanke kinderen die ze zagen (stel je voor dat ze dit als de norm gaan zien haha, vijf van die druktemakers, ik denk dat er maar snel een familie met twee lieve meisjes naar toe moet om een en ander recht te zetten).

Oké dan blijven we toch net buiten het dorp. Later op de middag is Darat nog eens het dorp ingegaan, en kreeg toen wel toestemming met ons in het gemeenschapshuis te verblijven. Dus wij ‘verhuizen’ van onder de boom, naar een huis op palen. Nog een rondje door het dorp gelopen, maar het was warm en de kinderen hadden er echt genoeg van om als aapjes aangestaard te worden. Dus terug naar het veilige huis. Alleen privacy heeft hier blijkbaar een andere invulling, dus de grootste waaghalzen kwamen gewoon in het huis bij ons kijken. Joep vond het buiten geweldig. Hij stoorde zich niet aan de horde mensen om hem heen, nee spande ze zelfs vaker dan eens voor zijn karretje als hij ergens op of af wilde. Er liepen honden, kippen en varkens los tussen de huizen door en dat vind Joep echt geweldig.

Wat mij zo opviel is dat echt jonge kinderen al de hele dag verantwoordelijk zijn voor hun broertjes en zusjes. Een draagzak om, jongere kind er in en gaan met die banaan. Vrouwen lopen veelal met hun borsten bedekt, maar sommige ook niet. Overal hingen kinderen aan de borst, en daarna werden ze dus gedropt bij hun oudere broertjes of zusjes. Ik heb geen ouder zich zien bemoeien met de kinderen. Opstootjes werden door de kinderen zelf geregeld. Ik vond het echt vervelend om te zien dat wat raddraaiers (natuurlijk jongetjes) kleine kinderen pijn aan het doen waren, zomaar omdat ze er zin in hadden en toch niets beters te doen hadden. Maar blijkbaar worden ze zo groot, de kleintjes huilden zeer kort en verscholen zich achter de rok van hun oudere broertje of zusje. Er stonden vrouwen van het dorp bij, ze keken er naar maar deden er niets mee. Uiteindelijk kon ik het niet meer aanzien en heb ik die raddraaiers weggestuurd. Slaat natuurlijk helemaal nergens op, waar bemoei ik me mee, maar goed.

Er is wel een schooltje voor basisonderwijs in het dorp, maar volgens Darat zien de meeste mensen daar het nut niet van in en gaan er veel kinderen niet naar school. Er is ook geen gezondheidszorg, Darat vond het aantal kinderen zorgwekkend groot en betreurde het feit dat ze dus ook niets van geboortebeperking en anticonceptie afweten. In het hele dorp is geen enkele wc, iedereen zoekt gewoon een plekje blijkbaar.

Corné was ondertussen door de burgemeester uitgenodigd bier te komen drinken: nee zijn vrouw mocht niet mee. Er was een begrafenisfeest in het dorp. Blijkbaar wordt je hier kort nadat je bent overleden voor de eerste keer begraven. Vervolgens heeft de familie een jaar de tijd om een mooi grafhuis te bouwen, zodat de ziel veilig kan worden gesteld. Als dat huis helemaal klaar is, wordt er een groot feest gehouden: de tweede begrafenis. Dat was dus nu aan de hand en we zagen dan ook heel wat dronken mannen. Corné was blij dat het etenstijd was en hij een goed excuus had zich uit de voeten te maken.

Darat maakte een smakelijke maaltijd op het kampvuur dat hij in het huis op de vuurplaats had aangestoken. De kinderen mochten later het vuurtje gaande houden, dus Darat scoorde punten bij de boys. We hebben dat bij het licht van het kampvuur en wat kaarsjes opgegeten en zijn daarna allemaal snel in onze hangmatten gekropen: moe van alle indrukken.

Ondertussen ging het feest vrolijk verder: trommels, gongs, gezang, gelal door een microfoon en harde muziek (blijkbaar was er wel ergens stroom in het dorp waar een enorme krakende geluidsinstallatie op aangesloten kon worden). Het begon pas echt vervelend te worden toen blijkbaar iedereen te moe of dronken was om zelf geluiden te produceren en er echt keihard horrorfilms afgedraaid werden. Dat duurde zo tot een uurtje of half vijf. Daarna is het heel even stil geweest en rond zes uur begint hier de dag. Daarbij was het ook enorm afgekoeld en hadden we het eigenlijk zelfs koud. We wisten wel dat het koud kon worden, maar als je met ruim 30 graden gaat slapen, leg je niet direct alle fleece truien klaar. Toen de kinderen ’s nachts wakker werden (waarschijnlijk van de kou dus), viel het niet mee met een zaklampje alles bij elkaar te zoeken en iedereen weer rustig te krijgen. Je snapt, we hadden ons een nachtje in de outback toch iets anders voorgesteld.

Darat bakte roereieren voor ons als ontbijt, en ondertussen sloeg iemand met een stok op een grote gong onderaan de trap van ons huis. Opstaan, dachten we nog haha, we zijn heus al lang wakker! Toen hij na een paar minuten weer op de gong ging slaan, wilde Rens geïrriteerd mededelen dat we het heus wel gehoord hadden. Nou nee Rens, dit zijn hun gebruiken en je hebt het maar aan te nemen.

Later stroomde het grasveldje voor ons huis helemaal vol met mannen: er moest vergaderd worden (en omdat wij in het gemeenschapshuis zaten deden ze het voor deze keer buiten). Er was een boom omgekapt door een naburig dorp en dat is illegaal, en ze gingen een plan smeden hoe dit probleem op te lossen. Heel bijzonder om zo’n vergadering gade te slaan!

Uiteindelijk vertrokken we met de boot. Later op een zandbank in de rivier gestopt om weer te zwemmen. Darat wilde ons nog door een volgend dorp leiden, toen ik de kinderen voorlegde dat te doen of terug naar ons hotel, kozen ze er unaniem voor terug te gaan naar ons hotel. Anderhalve dag was voor iedereen genoeg, het was zeer indrukwekkend, maar ook heel intensief! ’s Avonds als ‘beloning’ en goede afsluiting frietjes gaan eten.

Morgen geen gekken dingen en overmorgen gaan we naar Kratie, onze laatste stop voor Phnom Penh waar papa, mama en Gerrie komen!

Onderwijs in Cambodja
Maandag 13 februari 2012. Ban Lung, Cambodja.

Darat is naast gids ook leraar Engels op een privé school. Het niveau van onderwijs op een openbare school is enorm slecht, de leerkrachten krijgen per uur betaald, en het kan ze niets schelen wie er wat leert in dat uur is ons verteld. Voor wie het betalen kan (250 USD per jaar inclusief uniform) kun je onderwijs volgen op de privé schooltjes waar het onderwijs wél op niveau is.

Het leek Darat leuk wanneer onze Teun wat met die kinderen kon spreken in het Engels. Dus wij daar naar toe, echt indrukwekkend om al die kinderen in lesbankjes te zien zitten en de juf in koor te horen herhalen (zoals zestig jaar geleden in Nederland). Alleen is het hier bloedheet, en is het lokaal helemaal open aan de zijkant. De klas daarnaast dreunt ook de meester na etc. Wat een oorverdovend kabaal!

Teun probeerde voor een klas te vertellen wie hij was en waar we vandaan kwamen, dat deed hij heel goed, maar ik kon het nauwelijks verstaan omdat de andere klassen zo veel herrie produceerden. Er was ook een Duitse vrijwilliger die de school met van alles helpt: website, Engelse les en medische zorg. Dus ik vroeg of hij arts was, nou nee zei hij maar hij deed zijn best om via vrienden (wel artsen) in Duitsland wat kinderen alhier te helpen.

Er was een jongetje met een ernstige huidafwijking nog zonder definitieve diagnose. Behandelen is vaak wat handiger als je een diagnose hebt… Het kind was al met zijn ouders naar Phnom Penh geweest voor betere zorg en diagnose stelling, maar het consult was zeer teleurstellend met een pot zalf zonder enige uitleg of diagnose afgesloten. Ik ben ’s middags terug gegaan om te kijken of ik iets wijzer zou kunnen worden. Ik heb het (ondanks een erg vriendelijk tolk helaas toch angstige) jochie onderzocht, ik heb ook foto’s van zijn huid gemaakt. Ik ga die nog even met de dermatologie overleggen, en dan hoop ik dat we een diagnose kunnen stellen. Een behandeling wordt vrees ik echt lastig, maar ik ga het zeker proberen. We hoorden ook van een gezin met vijf kinderen die heel graag daar naar school zouden willen gaan, maar het niet kunnen betalen. Ze wachten nu op geld van derden. Ik denk dat wij voor één van die vijf de 250 USD per jaar maar gaan betalen.

Verder zijn we er echt aan toe om verder te gaan. We hebben in en rondom Ban Lung alles gezien wat we wilden en nu hangen we een beetje rondom het hotel en vervelen de kinderen zich.