All-inclusive
Donderdag 2 februari 2012. Varadero, Cuba.

Over twee dagen vliegen we vanaf Varadero terug naar Nederland. Er wordt wel gezegd dat Varadero geen Cuba is, omdat alles er gericht is op buitenlandse badgasten. Jarenlang was het zelfs overheidsbeleid om Cubanen en internationale toeristen fysiek gescheiden te houden. Raul Castro heeft in 2008 formeel een einde gemaakt aan deze ‘tourist apartheid’, maar wij verwachten niet veel vakantie vierende Cubanen aan te zullen treffen op het schiereiland.

De rit van Trinidad naar Varadero is onze laatste door Cuba-Cuba. Tijdens het kaartlezen heb ik voldoende tijd om eens bij te houden hoeveel revolutionaire propaganda er onderweg op ons af wordt gevuurd. Dat is niet misselijk. Qua hoeveelheid doet het niet onder voor de commerciële reclames die je in de rest van de wereld voor je kiezen krijgt. Als je daarin waspoeder, frisdrank, auto's en inlegkruisjes vervangt door Revolutie, Revolutie, Revolutie en Revolutie dan krijg je een indruk van het Cubaanse straatbeeld. Kort samengevat luidt de boodschap dat alleen socialisme de mensheid kan redden; je hoeft er niet voor gestudeerd te hebben om dat op te pikken. Hier en daar wordt vrijheid geëist voor ‘Los 5’, vijf Cubaanse geheime dienst medewerkers die door de Amerikanen zijn opgepakt en op een na nog steeds worden vastgehouden. Maar de meeste persoonlijke aandacht gaat uit naar ‘Fidel y Raul’, naar Che Guevara, en naar onafhankelijkheidsstrijder José Marti. Er is bij wijze van spreken geen muurtje te vinden waar niet een van hun namen op staat.

Halverwege rijden we langs een spoorlijn in aanbouw. We zien allereerst het ‘losse eindje’ en daarna enkele kilometers rails die al gelegd zijn. Vervolgens zien we een trein rijden die ons tegemoet komt - waar gaat die naartoe!? Het treinstel zwaait op en neer, een probleempje met de vering zou je zeggen. Het is een beeld dat acuut op onze lachspieren werkt.

Ellen had ook in Varadero een casa particular gereserveerd. Er is niemand te zien als we komen aanrijden, er ligt alleen een Rottweiler voor de deur te grommen. Een vrouw loopt naar buiten met een half broodje in haar mond; we verstaan haar niet maar haar lichaamstaal is glashelder: ‘Wat mot je?’ Achter haar komt de rest van de familie naar buiten gelopen. Zonder veel overtuiging antwoorden we dat we een reservering hebben.

Een jongeman neemt nu het woord; hij zegt dat er een probleem is met de elektriciteit, en ze weten niet wanneer het opgelost is, dus het is beter dat ze ons verwijzen naar een ander appartement. Hij legt ons uit hoe we er komen en zegt dat de eigenaar ons verwacht. Bij de andere casa staat inderdaad iemand in de deuropening, maar de ontvangst is ook hier niet zoals we gewend zijn in Cuba - alsof we een duistere drugsdeal gaan sluiten en men eerst zeker wil weten dat wij geen undercover agenten zijn.

Van binnen oogt het appartementje zoals ik mij de laatste woning van Bin Laden voorstel: een relatief luxe maar volledig van de buitenwereld afgesloten bunker. Niet echt een plek waar je je vakantie wilt afsluiten. Als we besluiten om toch maar een hotel te gaan zoeken, lijkt men eerder opgelucht dan teleurgesteld. Even later valt bij ons het kwartje; Cubanen mogen weliswaar casas particulares exploiteren, alleen niet op Varadero - hier is het illegaal. Het zou teveel concurrentie zijn van de staatshotels. Het was al vrij bijzonder dat Ellen er een had kunnen vinden via internet. En die mensen namen waarschijnlijk nogal een risico door ons een kamertje aan te bieden.

Zo zijn we uiteindelijk dus toch op zoek naar een all-inclusive hotel. Onze eerste keus is zwaar boven budget, de tweede slechts een beetje en omdat we geen zin hebben om het hele rijtje af te gaan, doen we het daarvoor. De receptioniste matst ons door Teun’s leeftijd naar onder af te ronden, waardoor hij gratis verblijft. Onbeperkt eten en drinken dus voor nul euro, dat is oneindig in het kwadraat. Ze zullen wel denken dat het bij zo'n klein mannetje zo'n vaart niet loopt, maar dan kennen ze onze zoon nog niet. Als er olijven op het buffet staan dan hebben de andere gasten pech gehad. Een ironisch gevolg is wel dat Teun, die al wekenlang elke dag vraagt of hij een armband mag halen (van die speeltuin in Havana aan de Waal, ik zei toch al dat het terugkwam) géén armbandje krijgt, terwijl Ellen, die al jarenlang roept dat ze nog niet dood gevonden wil worden met zo’n all-inclusive armbandje om haar pols, er nu dus eentje om moet. Zelf heb ik helemaal niks met of tegen armbandjes, al besef ik wel dat ik een dief van mijn eigen portemonnee ben door als (van mezelf) ondergemiddelde drinker akkoord te gaan met zo'n flat rate. Op het terras zitten mensen te lurken aan enorme zelf aangeschafte pullen die ze om de haverklap laten bijvullen aan de cocktailbar - op mijn kosten dus. Puur om ze terug te pakken ga je zelf ook cocktails bestellen.

Wat je in Varadero ook veel ziet zijn Russen. Het aparte aan Russen vind ik dat ze altijd opereren in de combinatie van een blond, lang, slank, top-modellerig meisje vergezeld van twee (altijd twee) smakeloze, pokdalige, bullebakken met van die fluorescerende T-shirts aan. En maar zuipen. Op mijn kosten. Enfin.

Wat moet ik jullie verder nog vertellen over Varadero? Het buffet heeft dezelfde Van der Valk-achtige kwaliteiten als dat op Cayo Levisa. Het strand is hier overigens prima, en de mensen, ach die vallen eigenlijk best mee, al begrijpen we niet waarom iemand zich hier drie weken lang zou laten opsluiten.

De dag voor vertrek brengen we onze huurauto terug, op de valreep een bureaucratische exercitie van jewelste. Het volgooien van de tank lukt aanvankelijk niet omdat het pompstation om onduidelijke redenen gesloten is. Vervolgens kost het ons bijna een uur om de correcte inleverlocatie te vinden; de plek die op ons formulier stond klopt wel maar toch ook niet. En dan moeten we nog met de overigens vriendelijke beambte in onderhandeling over een gestolen wieldop. We hadden aangifte moeten doen, zegt hij. Het spijt ons nauwelijks dat we dat hebben nagelaten, en we zijn allang blij dat we die omissie met een paar tientjes kunnen afkopen.

We worden netjes teruggereden naar het hotel, kopen sigaren voor thuis en een dolfijn voor Teun, en stappen de volgende ochtend vroeg in de taxi naar het vliegveld. Anders dan op de heenvlucht hebben we een stop-over in Cancun. Die duurt een paar uur langer dan gepland; het neuswiel moet vervangen worden. Waarom die tijdens de vlucht van Varadero naar Cancun nog niet vervangen moest worden, blijft onduidelijk. Ik moet alle zeilen bijzetten om het voor Teun een beetje leuk te houden. We vliegtuigspotten tot we een ons wegen. En Ellen voelt de eerste bijverschijnselen van haar zwangerschap opkomen; ze wordt langzaamaan misselijk. Toch mooi dat we nog even naar Cuba zijn geweest. Nu het nog kon.