Sojasaus
Om tolwegen te vermijden kozen we tot nu toe meestal voor de ‘economy’-optie op ons navigatiesysteem. Vandaag tasten we echter graag in de buidel. We rijden over de snelweg terug naar Narita, dwars door Tokyo. Zelf rijden in het stadsverkeer van Tokyo wordt meestal sterk afgeraden. De tolweg daarentegen is prima te doen. En op deze manier krijgen we nog wat mee van ’s werelds grootste metropool. Ellen is inmiddels zo comfortabel in het Japanse verkeer dat ze op een gegeven moment de spiegelreflexcamera uit mijn handen grist om uit de losse pols een paar plaatjes te schieten. Ik betwist niet dat ze beter fotografeert en autorijdt dan ik, maar dat dit ook simultaan zou gelden is nieuws voor mij. Ze heeft overigens ook al eens geprobeerd om al rijdend de navigatie in te stellen, maar dat mag niet in Japan, daar zijn die apparaatjes tegen beveiligd.

De servicestations langs de tolweg zijn een ode aan de stofwisseling. Enerzijds zijn er natuurlijk volop gelegenheden voor eten en drinken, zoals een restaurantje, een Starbucks en een automaat voor warm eten. Anderzijds is er vaak een toiletgebouw dat zo uitgebreid is dat men het nodig vindt om bij de ingang een plattegrond op te hangen. Er zijn toiletten voor mannen, voor vrouwen, voor gehandicapten, voor kinderen, voor mannen of vrouwen met kinderen, voor mannen of vrouwen met baby’s, voor mannen of vrouwen met honden, en voor mannen of vrouwen met stoma’s, en ik weet zeker dat ik nu een paar doelgroepen vergeet.

En zo tuffen we richting Narita. Hoe toepasselijk om een Japanreisverslag te eindigen met toiletten. Het is niet anders. Na een moeizame vlucht – pas na Moskou wordt er geslapen – en de volgende dag cold turkey weer aan het werk, is het de uitdaging om onze vakantieherinneringen te conserveren. Natuurlijk, we hebben de foto’s en dit verslag, maar wij kopen ook altijd een gebruiksvoorwerp uit het land – omdat souvenir-souvenirs de neiging hebben in ladekasten te verdwijnen. Speciaal voor Teun hebben we nu rubberen slippers gemarkeerd met het woord ’toilet’ op ons kleinste kamertje. Tessel lijkt zoiets niet nodig te hebben. Wanneer we anderhalve maand na de vakantie ons eten geserveerd krijgen in een Nijmeegs restaurant, kijkt ze me nog steeds vragend aan met de woorden: ‘Mag sojasaus bij, pap?’