Sophie en Wouter, allias meneer en mevrouw appelboom, besluiten na vier jaar Frankrijk dat het genoeg is geweest en duiken onder in de wereld van de huizenruil. Vakantie vieren ver van huis maar wel in een huis geschikt voor het hele gezin. Hoe zij uiteindelijk in Beijing, China terecht komen, wordt hieronder en in hun reisverhaal op humoristische wijze duidelijk gemaakt. Met dank aan Sophie die haar zoektocht beschrijft en deelt.

Over ecologisch reizen

Terwijl de regen buiten de frêle rozen geselt en de pioenen tot tegen het gazon knalt, terwijl ik me zorgen maak over hoog bezoek van komend weekend dat meer van tuinen en natuur weet dan ik, terwijl ik graag wat bloemen zou gaan fotograferen om het gebrek aan respons op mijn communieberichten goed te maken, terwijl ik aan mijn kroost denk die ik veel te licht heb aangekleed waardoor ze nu bibberend de schoolreis doorstaan, terwijl en doorheen dit alles: denk ik aan vakantie. En u misschien ook? U zou het in elk geval moeten doen.

Op mijn blog kon je al enkele uitstapjes naar Frankrijk volgen (en als je een heel geduldige lezer bent, heb je misschien ook ooit gelezen over rugzakreizen lang geleden). In totaal gingen we, sinds de geboorte van de drie kleine appeltjes, al vier keer naar Frankrijk. En plots was het genoeg geweest. De rugzak afzweren, tot daar aan toe. Voorzichtjes in de buurt blijven: ook goed. Maar wéér naar Frankrijk. Nee, dat mocht – bijvoorbeeld – ook wel eens Italië zijn.

Mevrouw onderdeappelboom toog aan het zoeken, en bracht meneer onderdeappelboom het verdict: 'amai, dat is wel duur'. Want we wilden uiteraard naar Toscane. En mevrouw onderdeappelboom liet haar oog vallen op een ecologische agriturismo. En als we met het vliegtuig zouden gaan, dan zouden we ook nog een auto moeten huren. En Toscane op zich is ook nog eens zeer duur. We zouden nauwelijks moeite moeten doen om drieduizend Euro uit te geven, en het zou niet verbazend zijn als het eindbedrag, inclusief maaltijden, nog hoger zou zijn. 'Amai', zei meneer onderdeappelboom. 'Dat valt tegen.'

En aldus kwam ik ertoe te zeggen wat ik al een tijdje dacht. Wat weinig mensen lijken te doen. Wat zo iets voor 'halfgaargroene types' lijkt te zijn met lak aan luxe en persoonlijk bezit. Enfin, zo helemaal niets voor wij 'halfgroene tussenintypes'. Maar ik zei: 'Huisruil'. Meneer onderdeappelboom keek terug. Het was enkele minuten erg stil. 'Goed', zei hij toen. 'Regel het maar' (dat laatste is niet gemakzuchtig, wij nemen 'taken' om de beurt voor onze rekening, want we hebben gemerkt dat van gezamenlijk overleg ons hoofd ontploft, en zo moeten we altijd maar aan de helft van de dingen denken).

Beeld: Het huis van Jip en Janneke, Querido.

1. Waarom huisruil?
Er zijn vier goede redenen voor huisruil:
- Het is goedkoop: je moet ter plaatse immers geen vakantiehuis huren
- Je moet minder meezeulen dan bij kamperen: inboedel, speelgoed, fietsen: het is er meestal allemaal al.
- De titel van dit stuk en voor veel mensen de voornaamste reden: het is ecologisch. Want hoe gek is het immers om (bijvoorbeeld) in Zuid Frankrijk een vakantiepark te gaan bouwen voor toeristen uit Nederland, en in Nederland één voor toeristen uit Frankrijk, terwijl de huizen van die toeristen in kwestie gewoon leeg staan? Wat een verspilling (temeer daar vakantieparken eerder bij uitzondering dan bij regel volgens ecologische principes worden gebouwd).
- Terwijl je weg bent, is er ook iemand die voor jouw huis zorgt. Dat is erg veilig in termen van diefstalbeveiliging, en op de koop toe wordt je gras afgereden, krijgen de kippen te eten, en worden de kamerplanten van een geut water voorzien.

2. De risico's van huisruil (en de tegenargumenten)
Maar uiteraard: zeg tegen om het even wie dat je gaat reizen met huisruil, en je krijgt standaard de retourvraag: 'Oei, vertrouw je dat wel? (oké, heel soms is er ook positieve respons, maar die is zeldzaam).

Huisruil is inderdaad ten dele een kwestie van vertrouwen. Je moet ervan uitgaan dat het andere gezin zich in jouw huis gedraagt. Dat het zich aan afspraken houdt. Het goede is echter: dat gezin in jouw huis kijkt met dezelfde angst en vertrouwen naar wat jij in hun huis uitspookt. En het feit dat je tegelijk elkaars huis bezet, houdt het respect wonderbaarlijk in evenwicht.

Ervaren huisruilers zullen zeggen dat huisruilfamilies simpelweg niet het soort mensen zijn dat verkeerde dingen doet. Dat het typisch mensen zijn met veel respect voor elkaar en elkaars eigendom, natuur, dieren, enzovoort. Persoonlijk heb ik daar niet veel aan, aan zo van die door huisruilers zelf uitgesproken wat-zijn-we-lief-boodschappen. Eerder word ik er zelfs ongerust van. Maar er is gelukkig ook steeds meer onafhankelijk onderzoek naar huisruil. Daaruit blijkt niet alleen dat het aantal huisruilers het laatste decennium met rasse schreden is toegenomen (door de opkomst van internet uiteraard), maar ook dat een ruime 98 procent van de huisruilers uitermate tevreden is, en elke tevreden huisruiler een lange aaneenrijging van meerder huisruilen start na de eerste. Het kleine aantal mensen dat niet tevreden is, is ontevreden omdat de huisruil niet doorgegaan is. Dat is inderdaad het grootste risico: als het gezin van het huis waar je heen wil de dag voor vertrek beslist toch niet op reis te gaan, dan is er erg weinig wat je daaraan kan doen.

Een andere angst is diefstal: wat als ze je huis leegroven? Welnu, dan is de kans vrij groot dat je meteen weet wie de dader is en je die met naam en adres kan aanwijzen (dit is een punt waarop ik straks terugkom: vraag altijd een kopie van hun identiteitskaart). Daarnaast: als je ruilt met mensen op vliegafstand, is de kans op diefstal minimaal (of dacht je dat je met een flatscreen zonder doos of aankoopbewijs door de douane raakt?). Het enige echt reële risico is vandalisme: als zij zin hebben om een pot roze verf tegen je keuken aan te gooien, dan kunnen ze dat. En zoiets bij thuiskomst ontdekken moet zeer erg zijn. Maar ook hier geldt: je weet wie het gedaan heeft, en (zie verderop) je bent ertegen verzekerd.

En dan de laatste angst: wat met privacy? Wel, als je teveel gehecht bent aan privacy, dan begin je er beter niet aan. Je moet het inderdaad kunnen verdragen dat andere mensen in jouw huis lopen, in je zetel zitten en in je bed liggen. Onze kleine appeltjes waren daar eerst wat ongelukkig over: 'gaan zij dan met mijn speelgoed spelen?' Maar wij vinden het belangrijk dat ze niet te gehecht zijn aan materiële zaken en bereid zijn te delen. Het antwoord: 'Ja, en jij met hun spelletjes' deed verder ook wonderen. Voor de rest: ik vind het een fijn idee dat andere mensen van mijn huis kunnen genieten als ik er niet ben; dat het een ruimer doel dient, als het ware. Ik ga er ook van uit dat hun onderbroeken eruit zien als de mijne, en elk huis zijn rommelkot heeft. En van alles wat je niet wil dat ze het zien: steek die in een doos, en breng de doos naar familie of vrienden.

3. De beveiliging
Zoals gezegd: al te zweverig en vol vertrouwen moet het nu ook weer niet zijn. Documenten is wat je nodig hebt. Om te beginnen:
- De inschrijving: alle huisruilwebsites werken met betalende inschrijving. Dat is meestal ongeveer 200 Euro per jaar. Dat is niet niets, maar het brengt een veilige preselectie met zich mee: niemand gaat zich voor de lol inschrijven; en een nepprofiel aanmaken voor 200 Euro, dat is ook al wat vergezocht. Daarnaast moet je betalen met visa. Daar zit normaal een identiteitskaart aan vast. Bij inschrijving worden dergelijke gegevens ook gevraagd. Hoewel je die van je kandidaat-huisruiler zelf niet kan zien, kan je wel aan de moderator van de website vragen te checken of de persoon in kwestie effectief bestaat.
- Het huisruilcontract: stel altijd een contract op. Ook hier geven de websites vaak voorbeelden. Zorg er altijd voor dat alle identiteitsgegevens en de correcte data erin staan, en voeg er rubrieken aan toe die je nodig acht (bijvoorbeeld: mogen ze je handdoeken gebruiken, of moeten ze die zelf meebrengen, wat met het gebruik van de vaste telefoon, van wie krijgen ze een sleutel, enzovoort). Vraag daarnaast altijd om aan het contract een kopie van het internationaal paspoort toe te voegen, en eventueel een kopie van de vluchtreservatie. Probeer vooraf echt zoveel mogelijk te mailen, eventueel te skypen of facebooken of chatten, enzovoort zodat je je zoveel mogelijk op je gemak voelt, en alle kleine dingen besproken hebt.
- De verzekering: de banken springen op de kar van de stijgende populariteit van huisruil. KBC biedt haar eigen huisruilverzekering aan, Belfius heeft modules in de familiale verzekering hiervoor, enzovoort. Informeer je hierover dus bij je bank.
- De auto: ook voor de auto wordt vaak een ruilovereenkomst gesloten. Maak ook hier een contract op en spreek de verzekering aan. Je hebt het in een mum van tijd geregeld, en kan op je nieuwe vakantieadres zo in hun auto stappen.

4. Kies een website
Toen ik al het bovenstaande uitgevogeld had, was het tijd om er echt aan te beginnen. Er blijken heel wat websites te bestaan, en ik heb over geen enkele klachten gevonden. Taxistop, home-exchange en Homelink International zijn de bekendste, maar er zijn er ook nog andere. Bekijk een beetje waar je eventueel heen wil. Sommige websites hebben iets meer aanbiedingen uit Amerika, andere meer uit het Oostblok, enzovoort.

Op een huisruilwebsite moet je niet discreet doen. Veel foto's, van alle kamers van het huis, van de tuin, het vooraanzicht, de omgeving en eentje van jezelf zijn de boodschap. Prijs je huis ook aan. Want dit is wel het ontgoochelende: waar ik van frisgroene vooroordelen vertrok, moest ik gaandeweg ontdekken dat huisruil ook maar een volgend medium is waarop je de aantrekkelijkheid van de woning gaat beoordelen. Een pinterest met immovakantiekantjes als het ware. Twee aanbiedingen uit Frankrijk? Ja, dan krijgt dat huis met royale slaapkamer met uitzicht op de rivier wel voorrang op dat appartementje in de buitenring van Toulouse. Erg eerlijk voelt dat niet. Ook op huisruil zullen gezinnen met erg kleine behuizing het moeilijk hebben. Tenzij ze in centrum van Londen wonen natuurlijk. En dat voelt toch slecht aan, waardoor ik eens moet nadenken of ik er een oplossing voor zie. Beschrijf ook uitgebreid de omgeving, de faciliteiten, of je auto ter beschikking staat, of je rokers of huisdieren verwelkomt of niet, enzovoort.

5. Met wie kan ik ruilen?
Nog zo'n standaardvraag: wie wil in godsnaam huisruilen met een modale gezinswoning in pakweg Bilzen of Belsele? Veel mensen, zo blijkt. Vooreerst kijk je bij huisruil op een andere manier naar locatie. Als je betaalt voor een vakantiehuis wil je waar voor je geld, en dus liefst iets dichtbij de plaatsen die je wil bezoeken. Bij huisruil kies je in de eerste plaats voor een aangenaam verblijf. Je weet dat je woning ook zo comfortabel zal zijn dat het leuk kan zijn wat tijd ter plaatse door te brengen. Dat je dan dertig minuten in plaats van vijf minuten moet rijden vooraleer je in Stockholm of Barcelona bent, wat maakt dat dan uit?

Daarnaast, een volledig correct cliché: voor Amerikanen wonen wij allemaal vlakbij Brussel, Parijs èn Berlijn. Afstand doet hen niets; we wonen allemaal 'in Europe'. Als je graag eens naar Amerika of Canada wil, dan is huisruil echt wel dé markt.

En dan kan je beginnen. Je stuurt verzoekjes naar mensen en locaties die je interesseren. Je kunt er gerust tien tegelijk sturen; zoals in mailverkeer is het ook hier zo dat lang niet iedereen antwoordt. En aldus verstuurden wij heel wat verzoekjes naar Italië. Helaas: zowat de hele wereld wil naar Toscane. Dus een huisruiler in Firenze zal in dit geval wellicht toch echt niet naar Wachtebeke of Gullegem willen gaan. Die kiest uit het grandioze aanbod dat hij krijgt iets veel beters. Andere plekken in Italië zijn wel mogelijk, maar het blijft een beetje vechten tegen overaanbod.

Dan maar 'change of plans'. Als we nu eens naar Zweden zouden gaan? Dat leverde twee soorten antwoorden op. De ene soort zei ' thank you for your offer, but we are looking for a place somewhat warmer'. Zoals bijvoorbeeld: Toscane. Oké, als ik een Zweed was, dan wilde ik ook wel eens naar een warmere plek. En het andere soort antwoord: 'unfortunately we already made other arrangements'. Slik, we waren te laat! En het was nog maar januari! Uit deze laatste reeks hielden we er drie over die volgend jaar wel eens opnieuw willen nadenken over een huisruil met ons. En wij waren nog altijd nergens.

En dit hadden we kunnen weten: huisruil werkt moeilijk als je persé naar een bepaalde stad of land wilt. Je moet je eerder openstellen voor wie naar jouw land wil komen (toch als je niet in Firenze woont). En aldus veranderden we van tactiek, terwijl meneer onderdeappelboom het even van mij overnam. Op de meeste websites kan je namelijk ook zoeken op wie naar België wil komen. Uit die selectie koos meneer onderdeappelboom twintig adresjes waar hij een vrijblijvend mailtje naar toe stuurde. En warempel: een week later konden we ruilen met Barcelona, Portugal, Noorwegen, Denemarken, IJsland, Canada (twee keer), Amerika (drie keer) en met een Hollands gezin. En in de weken die erop volgden kregen we alsnog verzoekjes (dus geen antwoord op onze vraag, maar op hun initiatief) voor huisruil met mensen uit Frankrijk, voor weekendjes of paasvakantie in Nederland, en zelfs iemand uit hartje Parijs die hun kersttijd wel eens buiten de stad wilden doorbrengen. Dus restte ons niets anders dan wat conversaties op te starten, en uiteindelijk te kiezen...