Alles heeft een ritme
Donderdag 30 januari 2014. Luang Prabang, Laos.

Ook onze tweede dag in Luang Prabang houden we het tempo laag. We dwalen verder door de stad en genieten van het leven op straat. Rens merkt op de markt de vissen (dood en levend) op en ziet ook allerlei andere zaken. Maar of hij echt ervaart dat hier toch veel anders is dan in Thailand, krijgen we niet helder. Dat is ook niet het belangrijkste, als hij maar net als wij geniet van alles wat er te zien is.

Al dwalend komen we langs verschillende tempels en bij de Wat That Luang begint een novice (monnik in opleiding) een gesprek met me. Hij is bezig met zijn Engelse les en moet opschrijven wat je krijgt als je bepaalde kleuren mengt: 'green and blue mixes to...'. Dat het geen 'purple' is, kan ik hem nog wel vertellen maar dan blijkt maar weer eens dat primaire handvaardigheid nooit mijn sterke kant is geweest. Gelukkig lopen Ilse en Rens ook nog rond. Al met al hebben we een gezellig gesprek en ondertussen mengen we nog wat meer kleuren. Ik wist dat de monniken dolgraag hun Engels op de toeristen oefenen, maar tot nu toe hadden we nog geen toenaderingspoging ondervonden. Laat er nog maar één komen, graag wel met een andere opdracht dan die kleuren...

De lunch nuttigen we bij een straatkraampje, de Franse historie wordt zichtbaar want we hebben alle drie een baguette. Rens kiest voor chocopasta, wij hebben lekker vlees en groente.

Hoewel we als miljonair Laos binnenkwamen (ongeveer 10.000 Kip in een Euro), is het toch al tijd om bij te pinnen; maar dat blijkt niet zo makkelijk. De één na de andere ATM geeft aan de transactie niet uit te kunnen voeren en verwijst me naar mijn eigen bank. Dat die aan de andere kant van de wereld zit, is kennelijk niet zo'n punt. Gelukkig heb ik via Facebook snel contact met ING en krijg ik wat aanvullende informatie. Het blijkt dat de meeste banken vanwege fraude buitenlandse pinpassen weigeren. De BCEL staat wel open voor buitenlandse passen en zodra ik die ATM gevonden heb, kan ik weer miljonair spelen. Pfff...

's Avonds gaan we naar de nightmarket (elke dag) waar vooral voor toeristen spullen te koop worden aangeboden. Heel druk is het niet, en gezien de vele artikelen die er klaarliggen vraag je je dan ook af hoe al die verkoopsters zich een inkomen weten te verschaffen. Rens kiest dit keer voor pizza en eet deze ook bijna helemaal op. Af en toe wil hij wel wat Aziatisch eten (glassnoodles en een stukje krokant vlees), maar voor de rest moet de vaste voeding toch vooral bij het ontbijt en in mindere mate de lunch gescoord worden.

Ilse en ik slapen onrustig; worden gestoord door een mug, telefoon die afgaat; maar toch moeten we op tijd op. Snel ontbijten (eigenlijk zonde want Manichan zet heerlijke broodjes, muesli, fruit, ei naar keuze voor je klaar); en per taxibus gaan we naar Elephant Village. We gaan samen met een Amerikaans gezin met drie jongens. De gids legt onderweg het programma uit, al verandert de volgorde gedurende de dag nog een aantal keer. Maar uiteindelijk doen we alle onderdelen en is er tussendoor voldoende tijd om even te zitten. Dus eigenlijk zijn we wel blij dat het zo verloopt, zeker voor Rens want hij vindt het toch best spannend - stel je voor dat die grote olifant toch wel trek heeft in een 'baby'.

Eerst gaan we met een longboat naar de overkant van de rivier, de kapitein is druk met sturen en met hozen... Een stukje door de jungle lopen en daar staat Maxi met zijn mama in hun hok. Maxi is een olifantje van ongeveer acht maanden. We voeren bananen en kunnen de kleine en de grote Ollie over hun slurf aaien. Rens is dolblij, maar houdt toch meer dan een armslengte afstand. Hij heeft liever dat pa en ma de bananen geven. Het lijkt best zielig dat die beesten zo in dat hok staan, maar later op de dag zien we ze lekker badderen in de rivier en gaan ze daarna de jungle in voor de nodige beweging.

Terug in het kamp is het even wachten op de olifanten en dan gaan we een uurtje rijden. Ilse heeft haar eigen bakbeest, Rens en ik delen een andere. Opstappen gaat best makkelijk: van een verhoogd platform zo het bankje op. De mahout zit op de schouders en stuurt. We dalen af naar de rivier, dat gaat best steil maar de olifanten lijken nogal zeker van hun zaak. Door het water gaan we naar een eiland en Ilse en ik nemen de uitdaging aan om zelf op de schouders te gaan zitten. Wat onwennig, en meer of minder gespannen gaan we verder; als we het ritme te pakken hebben, voelt het toch best relaxt. De mahout van Ilse ligt te luieren op het bankje, die van Rens en mij loopt op zijn gemak een sigaretje te roken en maakt foto's. Rens zit heerlijk op de bank maar wil niet naar voren en ik mag niet meer terugkomen...

Onze mahout wil graag droge voeten houden en komt weer aan boord om gezellig naast Rens te gaan zitten. O wee als die olifant besluit om me een douche te geven... Dat zit niet in het programma dus blijven we droog. Dan wil Rens toch ook van de bank af, alleen kan niet en het wordt te lastig om hem over me heen te verplaatsen, dus zit hij achter mij en vindt het geweldig tot hij merkt dat olifantenharen stug zijn en ietwat prikken. Ilse is blij dat ze bij het olifantenstation pas hoeft af te stappen en niet eerder een halsbrekende toer moest gaan uithalen; en eigenlijk vind ik het ook wel beter zo. We bedanken mr Peng voor zijn begeleiding, geven de olifanten nog wat te eten, Rens aait de olifant zelfs even en dan gaan zij op voor hun volgende rit en wij voor de lunch.

Met een longboat varen we een stuk stroomopwaarts naar de Tad Sae Waterfalls. Rens blijft volhouden dat hij een olifant in bad wil stoppen en dat kan daar ook. Zwembroek aan (hmmm, dat schuurde toch meer dan ik dacht) en op de schouders van een nieuwe Ollie. Rens voorop, met zijn vleugels om, deze mahout lijkt de olifant wat minder goed onder controle te hebben, dat voelt wat minder veilig. Tegelijk met de Amerikaanse jongens badderen we de olifant, drie van die kolossen bij elkaar is best spannend. Voor Rens wordt het dan ook wat teveel, hij begint met huilen en zet het op een gillen. Wil alleen maar terug naar mama op het droge, niks is meer goed en afleiden lukt ook niet. Een mahout tilt hem naar mama en ondertussen probeer ik maar niet van de olifant af te vallen; er drijft me iets teveel poep in het water. Ollie gaat kopje onder, ik gelukkig niet. Af en toe zit mijn voet klem tussen twee olifanten, maar doordrukken doen ze gelukkig niet. Als de olifant weer op het droge staat, neem ik wat hoger in de waterval nog een bad om de ergste vuiligheid af te spoelen.

Met de longboat en taxibus gaan we terug naar Luang Prabang, natuurlijk valt Rens onderweg in slaap maar laat hij zich bij het uitstappen toch best makkelijk wekken. Voor het gemak dineren we bij Manichan. Rens speelt wat met Nana – de dochter des huizes- en met enige begeleiding gaat dat best even goed.

Woensdag staat Ilse vroeg op om de 'alm-giving ceremony' te aanschouwen. Monniken lopen een vaste route waarlangs mensen zitten die hen eten geven. Daarna dwaalt ze nog over de morningmarket vlak bij ons guesthouse. Deze markt is vooral voor de lokale bevolking: verse vis, vogeltjes, gebakken ratjes, groente; en heerlijke geuren. Terug in het guesthouse duikt Ilse weer in bed en na het ontbijt kiezen we weer voor rust, eigenlijk wel een goed ritme.

We bezoeken de 'belangrijkste' tempel van de stad, de Wat Xieng Thong; toch weer anders. Aan de overkant van de bamboebrug lunchen we weer bij Dyen Sabai; ook nu het Lao fondue, maar dit keer heeft Rens er niet zo'n zin in. Nee hij wil spelen, dat hebben we hem beloofd en gaan we dus ook doen. Peter en Manichan hebben aan de andere kant van de rivier een kleuterschool met speeltuin opgezet en van die speeltuin mag ook door anderen gebruik gemaakt worden. Het alternatief voor de kinderen hier is spelen op straat of met de tablet/smartphone en dat vond Peter niet stimulerend.

Rens leeft zich lekker uit, veel alleen maar ook wel af en toe met de lokale kinderen. Nana is er ook en vindt het erg grappig dat wij gekomen zijn. En hoe toevallig is het dat er tegelijk met ons nog een Nederlands gezin de speeltuin gevonden heeft. We gaan via de bamboebrug weer terug, haast zoals gebruikelijk weet Rens ook hier te struikelen. In ieder geval stuitert hij niet de brug af en blijkt de fysieke schade erg beperkt.

We lopen een rondje om Phu Si, als je omhoog klimt moet je een mooie zonsondergang kunnen zien. Wie weet. Voor Rens kopen we een baguette pindakaas, terwijl hij lekker danst op de muziek van het kraampje ondergaat Ilse een aanval van de muggen die inmiddels tevoorschijn zijn gekomen. Rens wil nog verder dansen, Ilse loopt vast door naar het guesthouse. Ook hier gaat Rens natuurlijk gestrekt, maar zolang je er geen aandacht aan geeft staat hij meestal gewoon op om verder te gaan. En ach, een blauwe plek meer of minder... Vervelender is dat hij toch best een stel muggenbeten heeft op zijn benen en gezicht. Dit ondanks het sprayen.

Terwijl Ilse voor ons twee een afhaalmaaltijd op de markt haalt, heb ik nogal moeite met Rens. Hij wil niet onder de douche, niet naar de wc en geen tandenpoetsen. Hij zet het op een gillen en huilen; slaat, trapt en bijt. Uiteindelijk staat hij in z'n blootje in de badkamer maar weigert alle medewerking. Desondanks spoel ik hem warm af, maar er verandert niets. Een plons koud water levert heel even rust op, maar dan gaat hij vol verder... Het enige wat hij wil is mama, als die dan ook terug is met de boodschappen ben ik blij dat ze me aflost en ook Rens is er blij mee. Daarna gaat hij op tijd slapen en eten wij buiten onze take-away. Het vult wel, maar smaakt nergens naar.

Tot nu toe hebben we hele reis zonder ziek te zijn doorgebracht, af en toe wat ontregelde darmen, maar daar bleef het bij. Vanochtend werd ik echter wakker met buikpijn, misselijkheid, hoofdpijn, spierpijn en voor mijn gevoel koorts; en nee het is geen kater! Oké, dan ook vandaag rust; en hopelijk morgen voldoende hersteld om dan naar de watervallen van Kuang Si te gaan. Rens heeft vanochtend lekker gespeeld en is daarna met Ilse de stad in gegaan voor wat boodschappen, ijsje enzo en bij terugkomst ligt hij heerlijk te slapen in de buggy. Ik leef maar even op thee en water. En hoewel het met ups en downs gaat, lijkt er toch wel verbetering in te zitten.

Kuang Si Waterval
Vrijdag 31 januari 2014. Luang Prabang, Laos.

Die ene dag niks doen was goed voor me, weliswaar blijven de darmen nog steeds gevoelig (maar dat zijn ze na een reis in Zuid Afrika acht jaar geleden altijd al). De laatste dag in Luang Prabang gaan we naar een andere trekpleister: de Kuang Si watervallen. We rijden met de tuktuk zo'n dertig kilometer de stad uit en genieten van de mooie landelijke omgeving. Rens kan het goed vinden met de chauffeur, grappig hoe dat gaat want van veel andere mensen moet hij niks hebben.

Bij de watervallen is het nog rustig, we lopen eerst langs de berenopvang waar zwarte Aziatische beren van de stropers zijn gered. En fijn om te zien dat de beesten best de ruimte hebben. De watervallen zijn schitterend, melk-blauwgroen water. Op verschillende niveaus kan je zwemmen maar eerst lopen we naar boven. Rens is eigenlijk niet te houden en wil alleen maar het water in. De magische palen waar snoepjes op liggen, zorgen ervoor dat hij eerst lekker doorloopt... En dan gaan we toch het water in, ik vind het best fris maar Ilse vindt het heerlijk en Rens rommelt lekker. Echt fotogeniek, vooral Rens staat weer op vele foto's (en dan niet op onze camera!).

Op de terugweg gaat Rens lekker liggen en slaapt tot we bij Manichan's Guesthouse zijn. Ik begin vast met inpakken, totdat het licht uitvalt. Manichan komt langs met een waxinelicht en meldt dat de hele stad zonder stroom zit; het kan wel even duren is de boodschap. Gelukkig na een half uurtje toch weer licht en gaan we naar buiten om iets te eten. Als we teruglopen via de nightmarket, lopen we toch weer het donker in: nu zit alleen onze wijk zonder stroom. Bij het guesthouse hebben de medegasten zich verzameld rond de stamtafel en wij schuiven ook aan. Manichan komt vertellen dat er een paar straten verderop een aantal gebouwen in brand staat, de brandweer heeft moeite met blussen en de stroom gaat voorlopig nog niet aan. Rond middernacht horen we opeens mailtjes en appjes binnenkomen: aha de stroom doet het weer.

Naar Cambodja
Zaterdag 1 februari 2014. Siem Reap, Cambodja.

Hmm, en dan is mijn maag weer van slag. Vooral water drinken dan maar! We pakken de rest van de spullen in, terwijl Rens met Peter en de kids speelt. Volgens Peter hoef je niet lang van tevoren op de luchthaven aanwezig te zijn, dat advies volgen we op. De luchthaven is vrij nieuw, zo ook de weg er naar toe, alleen ontbreekt er zo'n vijftig meter: er is een noodweg om een huis heen gelegd. Moet kunnen. We checken in, gaan door de douane en zien al snel ons vliegtuig landen. Weliswaar is het een internationale luchthaven, maar het treinstation in Hilversum is niet veel kleiner...

Omdat we online onze visa voor Cambodja hebben aangevraagd, besparen we daar een flinke wachtrij mee. Onze bagage komt heel snel op de band en buiten staat onze chauffeur klaar. Wat luxe. Wel even wennen hier in Siem Reap; veel toeristischer en drukker dan Luang Prabang. Ons hotel (La Niche d'Angkor Villa) ligt buiten het centrum, de weg er naar toe doet je afvragen waar we terechtkomen. Zullen de foto's op de website dan toch nep zijn? Het laatste stuk is zandpad, maar dan wel met straatverlichting. Als we de poort binnengaan, zien we toch snel dat de foto's kloppen. Het is hier toch best luxe; personeel is super behulpzaam, heeft wel wat moeite met het Engels... We hebben een grote kamer, hier kunnen we goed bijkomen van alle nieuwe indrukken, maar het zwembad lonkt ook! En toch ook makkelijk dat er een restaurant is, weliswaar eten we er als enige - het smaakt uitstekend. En dat je stoel wordt aangeschoven, het servet op schoot wordt gelegd, en je eigenlijk geacht wordt niet zelf bij te schenken voelt iets onwennig; maar ach de jongens doen ook maar hoe het ze geleerd is en zijn gewoon heel sympathiek.

Wat Tempels
Woensdag 5 februari 2014. Siem Reap, Cambodja.

We doen we het nog rustig aan, en na het ontbijt gaan we lekker zwemmen. We lopen daarna in tien minuten naar het stadscentrum, waar het supertoeristisch is; wennen! We doen een paar boodschappen, eten en drinken wat en gaan weer terug naar het hotel om weer te zwemmen.

We zijn natuurlijk in Siem Reap om het tempelcomplex van Angkor Wat te bezoeken. Dat kan je niet in een dag doen en zeker niet met een mannetje van bijna vier. We kopen een toegangspas voor drie dagen. Met de tuktuk vertrekken we om zeven uur 's ochtends vanaf het hotel. Die tuktuk is weer anders dan in Laos en Thailand: een brommer met een aanhanger. We hebben natuurlijk een tuktuk met bankjes, maar er zijn ook varianten voor vracht.

Ilse heeft een aantal locaties uitgezocht die we graag willen bezoeken. Mr Jack rijdt ons eerst naar Banteay Kdei; een langgerekt kloostercomplex wat nog vrijwel niet gerestaureerd is. Rens gaat op onderzoek, doet verstoppertje en vindt het leuk. Wij genieten van alle indrukken. We denken vleermuizen te horen, maar ook met zaklamp zien we niets. Terug bij de tuktuk wil Rens graag bij Jack blijven, wij lopen nog even verder.

Dan gaan we naar Ta Prohm, de restauratiewerkzaamheden zijn volop gaande, maar er blijft voldoende over. Rens kan hier lekker klimmen en klauteren. De bomen groeien bovenop de tempels. Het is hier al een stuk drukker dan eerder op de ochtend. Ilse kiest een eigen route en dat is toch best rustig. Tot slot rijden we naar Angkor Thom langs de Terrace of the Elephants naar Bayon. Daar lopen echte olifanten een rondje en scharrelen aapjes hun eten bij elkaar. Hier is het nog drukker en is er niet echt een alternatieve route. Rens vindt het wel genoeg.

We zoeken een plekje in de schaduw en Ilse en ik gaan om de beurt verder. Rens kietelt de koningin in haar navel. Hoewel Rens naast een fotogeniek raam zit, lijken er van hem meer foto's gemaakt te worden. Jack brengt ons terug naar het hotel waar we wat lunchen. 's Middags luieren we bij het zwembad. Het avondeten nuttigen we in Pub Street. Echt druk, maar wel de pizza die Rens wil.

Dinsdag houden we het tempo weer laag. We zoeken de was bij elkaar en gaan met de tuktuk op weg. Bij de wasvrouw is het maar goed dat onze tuktuk chauffeur wel Engels spreekt, want zij kent geen woord Engels. Ook de klanten na ons zijn blij met de instant tolk. Al snel rijden we buiten de stad door het platteland naar de zijdefabriek. Uiteindelijk toch bedoeld om toeristen te laten zien hoe zijde gemaakt wordt. Mij kan het niet echt bezig houden, de gids gaat in sneltreinvaart rond - dus tja. Gelukkig is de tuktuk rit wel de moeite waard.

Bij het hotel hebben we een late lunch, luieren wat en gaan aan het eind van de middag naar Jungle Junction. Rens kan daar heerlijk spelen en de staff houdt hem in de gaten. Wij drinken wat, zien (boom)kikkers en een gekko die over de tafel scharrelt. De (enorme) burgers zijn een aanrader, Rens wil toch weer pizza. In het donker wandelen we terug naar het hotel. Rens valt in slaap, maar de wandeling is tekort om hem diep in slaap te krijgen. Dus drinken Ilse en ik nog iets in het restaurant en praten met een Amerikaans echtpaar. Dat werkt goed, want Rens laat zich makkelijk in bed leggen.

Vandaag gaat het gebeuren: we gaan nu echt naar Angkor Wat. Vanochtend zijn we bij het hotel. Rens en Ilse zwemmen en ik werk het log bij. Benieuwd wat we vanmiddag gaan ervaren.